Ο Ναός της Αγίας Αικατερίνης.

Κοντά στα Βορειοδυτικά τείχη της πόλης επάνω από την οδό Ολυμπιάδος, βρίσκεται ο μικρός, κομψός ναός της Αγίας Αικατερίνης. Είναι άγνωστη η αρχική ονομασία του ναού, που όταν μετατράπηκε σε τζαμί, μετά την τουρκική κατάληψη της Θεσσαλονίκης το 1430, ονομάστηκε Γιακούμπ πασά τζαμί.

Από αρχιτεκτονική άποψη ο ναός ανήκει στην κατηγορία των σύνθετων τετρακιόνιων σταυροειδών εγγεγραμμένων. Παρουσιάζει δηλαδή σε κάτοψη έναν κεντρικό τετράγωνο χώρο μικρών διαστάσεων με τέσσερις κίονες κοντά στις γωνίες, οι οποίοι σχηματίζουν εγγεγραμμένο σταυρό. Το χώρο αυτό καλύπτει επτάπλευρος τρούλος. Τον πυρήνα αυτό περιβάλλει από τις τρείς πλευρές περίστοο, που απολήγει ανατολικά σε συμμετρικά παρεκκλήσια και στεγάζεται στις τέσσερις γωνίες με τρουλίσκους. Ο ναός φέρει ανατολικά ημικυκλική κόγχη.

Εξωτερικά οι όψεις του παρουσιάζουν μεγάλη ποικιλία καθώς διαρθρώνονται με αψιδώματα, κόγχες και πλίνθινους ημικίονες που κοσμούνται με πλούσιο κεραμωπλαστικό διάκοσμο. Τον οριζόντιο άξονα του κτιρίου τονίζει μαρμάρινος κοσμήτης. Σύμφωνα με την τοιχοδομία του ναού η χρονολόγησή του καθορίζεται γύρω στα 1320-1330.

Το 1946, που άρχισαν οι αναστηλωτικές εργασίες, αποκαλύφθηκαν κάτω από τα τούρκικα κονιάματα, τμήματα του ζωγραφικού διακόσμου του ναού. Στην κόγχη του ιερού διατηρούνται: κάτω οι Ιεράρχες, ψηλότερα η Θεία Ευχαριστία σε δύο μέρη  (με την ιδιοτυπία της παρουσίας των δώδεκα μαθητών), στη Μετάληψη και στη Μετάδοση. Στον κυρίως ναό ιστορούνται επεισόδια από την επίγεια παρουσία του Χριστού με έμφαση στα Θαύματα. Στον κεντρικό τρούλο διατηρούνται Άγγελοι και Προφήτες, γύρω από το κατεστραμένο σήμερα Παντοκράτορα και στο νάρθηκα ορισμένοι Άγιοι, κυρίως ασκητές και στηλήτες, στα τόξα των ανοιγμάτων.

Οι τοιχογραφίες εντάσονται στα έργα της ώριμης φάσης της παλαιολόγειας αναγέννησης, από την οποία διασώθηκαν πολλά σημαντικά έργα εντός και εκτός του ελλαδικού χώρου. Συνδέονται με έργα όπως του Αγίου Νικολάου Ορφανού, αλλά αντιπροσωπεύουν ένα μεταγενέστερο στάδιο εξέλιξης αυτής της τέχνης, παρ’όλη την αποσπασματική διατήρηση τους προσφέρουν μια ακόμη μαρτυρία για την πλούσια καλλιτεχνική παραγωγή της Θεσσαλονίκης κατά το 14^ο αιωνα.