Cando van parir escóndense tras das toxeiras. Podes pasar dúas horas buscándoas porque se esconden no medio do monte. Buscan tranquilidade.
Estivemos até 15 días atentos a unha vaca que ía parir, esperando o parto. Botámola para a pasteira dez minutos e fomos botar a sesta, e á volta encontramos xemelgas. Aínda temos unha delas.
Ás veces escapan, saen polo leito do río que está seco, e van pacer á beira da carreteira. Se pola mañá ves unha bosta no medio da curva xa sabes quen pasou por alí.
Xa me ten caído unha vaca no río, aquí no fondal. A vaca arrimouse moito á beira do río, fóronselle os pés, e aí caeu para baixo. A vaca tivo medo, púxose nerviosa, e máis adiante que era algo máis baixo foi indo polo coto arriba e subiu.
Pero a anécdota mellor foi cando fomos á herba miña filla mais eu, na braña fronte á Chousa do Cura. Levabamos o prado, que non era noso. Iamos co carro da vaca soa para que nos fose máis fácil. E sabes no campo onde baila a terra, que está a auga embaixo?, pois resulta que a vaca espetouse co carro. Quedou enterradiña até o peito, os pés todos, e púxose nerviosa. Bueno, e a filla acariciaba a Xuvenca, que era moi mansiña. Xuvenca quería saír pero non foi capaz.
Daquela veu a veciña, como caída do ceo, que andaba acolá embaixo, moi cerca, tamén á herba. Trouxeron as vacas deles, e mais o adival, e botáronllo aos cornos, e as vacas deles puxéronas no duro, e con esta axuda, tiraron pola vaca e saíu. E tremía tantísimo, que a trouxemos a casa e dixeron, dádelle axiña un caldo con auga quente, e fariña. E así fixemos. Ai, como grimaba.
Historias de Vilachá 