Evrimi kabul eden ve öğreten Dünya üniversitelerinin listesi:
Bu yazımızı hem üniversitede okuyup gelecekte Evrimsel Biyoloji alanında yüksek lisans ve doktora yapmak isteyebilecekler için Türkçe bir kaynak olarak, hem de “bilim insanlarının Evrimsel Biyoloji’yi reddettiğine” dair argümanlara, verdiğimiz onlarca farklı cevaptan biri olması açısından yazıyoruz.

İronik olarak seçilmiş başlıktan da anlayabileceğiniz üzere, günümüzde Dünya’nın en üst düzey üniversitelerinin bu konularda araştırmalar yapmayı bir kenara bırakın, doğrudan doğruya Evrimsel Biyoloji Bölümleri ve Fakülteleri olduğunu bu yazımızda anlatmaya çalışacağız ve sayısız örnek vereceğiz.

Bu, sadece bir kaynak olarak kullanılacak bir yazı olacaktır; üniversitelerle ilgilenenler haricinde baştan sona okunacak bir yazı olmayacak pek. Yine de, siz de Dünya çapında ne kadar fazla Evrimsel Biyoloji bölümü olduğuna şaşacak, bilimin savunucusu konumunda olması gereken üniversitelerin yurtdışında bu konuda ne kadar ileride olduğunu anlayacaksınız.

Elbette üniversitelerde bölümlerin bulunması, bir kuramın geçerliliği için yeterli kanıt teşkil etmez; ancak Dünya’nın en önde gelen ilk birkaç yüz üniversitesinde (ve hatta daha fazlasında) doğrudan Evrimsel Biyoloji Bölümleri’nin var olması, bu kuramın artık basit adımları aştığını ve bilimin yapıtaşlarından biri haline geldiğini göstermektedir. Üstelik artık Evrim’in kendi sınırlarını aştığını ve diğer bölümlere taştığını (Evrimsel Psikoloji, Evrimsel Tıp, Evrimsel Ekonomi, Evrimsel Robotik gibi) göreceğiz.

Evrim’in gerçekliğini ispatlamak için üniversitelerdeki bölümlere ihtiyacımız yoktur; buradaki tek amaç, “Üniversiteler Evrimsel Biyoloji’yi umurasmıyorlar bile, bu sadece bir hayal” diyenlere cevap vermiş olmaktır. Öyleyse, başlayalım:

Yazımızda, üniversitelerin Dünya sıralamasındaki yerini de hesaba katacağız. Dünya sıralamalarını, birçok yayın organının kendi araştırmalarında kaynak olarak gösterdikleri Top Universities 2011 sitesini kullanacağız. Birçok farklı sitede de benzer sıralamaları kullanabilirsiniz.

Bu sıralamalar şu şekilde yapılmaktadır:

1) Her yıl uluslararası alanda, gerek akademisyenler, gerek uzmanlar, gerek danışmanlar arasında çok kapsamlı üniversite anketleri düzenlenmektedir. Bu anketler bilim insanlarınca değerlendirilmekte ve puanlanmaktadır. Anket, üniversitenin yaptığı yayın sayısını (1 yılda yayınlanan makale sayısı), aldığı patent sayısını, çıkardığı proje sayısını, bilime yapılan katkı miktarını, vb. kriterleri ortaya çıkaracak şekilde düzenlenmektedir. Bu anketin sonuçları, genel sıralamaya %40 oranında etki etmektedir.

2) Benzer bir anket, üniversiteler arası ve uluslararası bir şekilde, çalışanlar arasında yapılmaktadır. Bu anketin sonuçları da yine bilim insanlarınca değerlendirilmekte ve puanlanmaktadır. Anket, çalışanların üniversitedeki performansını, başarısını ve bilime katkılarını ortaya çıkaracak şekilde düzenlenmektedir. Bu anketin sonuçları, genel sıralamaya %10 oranında etki etmektedir.

3) Dünyaca ünlü bilimsel makale arama motorları ve makale siteleri (Sciverse Scopus gibi), şimdiye kadar yayınlanan her bir makalenin aldığı atıf (referans) sayısını tutmaktadır. Bir makale ne kadar atıf alıyorsa, o kadar başarılıdır. İşte bu siteler sayesinde, yayınlanan makalelerin sayısından çok kaliteleri ortaya çıkarılmaktadır. Bu, genel sıralamayı %20 oranında etkilemektedir.

4) Her üniversitenin fakülte sayısı, sınıf sayısı, akademisyen sayısı ve bunların birimi başına düşen öğrenci sayısı hesaplanmaktadır. Bu sayede, rahat bir eğitim ortamının olup olmadığı anlaşılmakta, tek bir öğrenciye düşen sınıf ve akademisyen sayısının (ya da oranının) mümkün olduğunca fazla olması arzulanmaktadır. Bu oran, genel sıralamayı %20 oranında etkilemektedir.

5) Her üniversitedeki yabancı öğrencilerin sayısı, tüm öğrencilerin sayısına oranlanmaktadır. Bir üniversiteyi tercih eden yabancı öğrencilerin sayısı ne kadar fazlaysa, o üniversite o kadar başarılı ve o kadar fazla talep görüyor demektir. Ancak talep, her şey demek olmadığı için bu oran genel sıralamayı %5 oranında etkilemektedir.

6) Her üniversitedeki uluslararası çalışmalar yürüten fakültelerin sayısı hesaplanmaktadır. Bu fakültelerin varlığı, üniversitenin uluslararası alanda başarısı bulunduğunu göstermektedir. Bu oran, genel sıralamayı %5 oranında etkilemektedir.

İşte bu 6 ana kriter değerlendirilerek, üniversitelerin genel ortalamaları çıkarılmakta ve sıralamalar yapılmaktadır. Aynı kriter, farklı alt-başlıkların belirlenmesi için de kullanılmaktadır. Üniversiteler genel sıralama, fakülte bazında sıralama, bütçe açısından sıralama gibi farklı sıralamalara sokulmaktadır. Buna göre, mühendislik alanında 1. sırada olan bir üniversite, bütçe (öğrenciye sağlanan burslar, kayıt ücretleri, vs.) açısından daha düşük sıralarda yer alabilmektedir. Bu yazımızda, üniversitelerin tüm kategorilerde, genel sıralamaları göz önüne alınarak yapılan liste dikkate alınmıştır.

Kıyaslama yapabilmeniz açısından şu bilgileri verelim:

Bu listede Orta Doğu Teknik Üniversitesi, Hacettepe Üniversitesi, İstanbul Teknik Üniversitesi, Boğaziçi Üniversitesi gibi Türkiye’nin önde gelen üniversiteleri 501-550. sıralar arasında yer almakta ve hemen hemen aynı puanı paylaşmaktadırlar. Bu düzeydeki üniversitelerin puanları belirtilmemekle birlikte, sıralama içerisinde en düşük puanı alarak 400. üniversite olan Novosibirsk Eyalet Üniversitesi (Rusya) 29.25 puan almıştır. Dolayısıyla ne yazık ki bizim üniversitelerimizin puanı, 15-25 arasında seyretmektedir.

Şimdi, bu yazının konusuna dönelim. Üniversitelerimizi ve bu üniversitelerdeki Evrimsel Biyoloji Bölümleri’ne bakalım. Liste, yukarıda verdiğimiz bağlantıdaki listeyle paralel gitmektedir. Dünya’nın 1 numaralı üniversitesinden başlayarak, aşağıya doğru inmektedir.

ÜNİVERSİTELER ve FAKÜLTELER, BÖLÜMLER, BİRİMLER, GRUPLAR…

 1) Cambridge Üniversitesi (İngiltere)

Birçok sene, genel sıralamada Dünya birincisi olan Cambridge Üniversitesi 1209 yılında kurulmuştur. Sıralama puanı 100 üzerinden 100’dür. Üniversitede, aşağıdaki bölümler bulunmaktadır:

Evrimsel Biyoloji Bölümü (Yaşam Bilimleri Fakültesi)

Evrimsel Genetik Bölümü (Zooloji Departmanı)

Evrimsel Ekoloji Bölümü (Zooloji Departmanı)

Davranış ve Evrim Grubu (Zooloji Departmanı)

Leverhulme İnsan Evrimi Merkezi 

Evrimsel Antropoloji Bölümü

Evrimsel Psikoloji Bölümü

Bunların hepsinin ayrı bölümler veya birimler olduğunu belirtmekte fayda görüyoruz. Bu bölümlerde toplamda 500’den fazla araştırmacı görev almaktadır.

2) Harvard Üniversitesi (ABD)

1636 yılında kurulan Harvard Üniversitesi, birçok seneler listede 1. sırada yer almış bir üniversitedir. Sıralama puanı 99.34’tür. Üniversitede, aşağıdaki bölümler bulunmaktadır:

Organizmik ve Evrimsel Biyoloji Bölümü

Evrimsel Antropoloji Bölümü

Evrimsel Psikoloji Bölümü

İnsan Evrimsel Biyolojisi Bölümü

Evrimsel Dinamik Bölümü

3) Massachusetts Teknoloji Enstitüsü (MIT, ABD)

1861 yılında kurulan MIT, teknoloji ve mühendislik alanında neredeyse her sene 1. sırada olmasına rağmen, diğer alanlardaki göreceli “başarısızlığı” sebebiyle genel sıralamada 99.21 puan almıştır. Üniversitede şu bölümler bulunmaktadır:

Evrimsel Biyoloji Enstitüsü

4) Yale Üniversitesi (ABD)

1701 senesinde kurulan Yale Üniversitesi, çok uzun yıllardır Dünya’nın en iyi üniversiteleri arasında gösterilmektedir ve Amerika’nın en prestijli okullarından biridir. Sıralama puanı 98.84’tür. Üniversitede şu bölümler bulunmaktadır:

Ekoloji ve Evrimsel Biyoloji Bölümü

5) Oxford Üniversitesi (İngiltere)

Dünya’nın en köklü okullarından biri olan Oxford Üniversitesi, 1200 yılında İngiltere’de kurulmuştur. Dünya sıralaması puanı 98.00’dır. Üniversitede aşağıdaki bölümler bulunmaktadır:

Evrimsel Biyoloji Bölümü

Evrimsel Antropoloji Bölümü

Evrimsel Psikoloji Bölümü

Bilişsel ve Evrimsel Antropoloji Enstitüsü

6) Londra Kraliyet Koleji (Imperial College London, İngiltere)

Sıralama puanı 97.64 olan bu meşhur üniversite, 1907 senesinde kurulmasına rağmen Dünya’nın en iyi üniversiteleri arasında bulunmaktadır. Üniversitede, aşağıdaki bölümler bulunmaktadır:

Ekoloji, Evrim ve Koruma Bölümü

7) Londra Üniversite Koleji (University College London, İngiltere)

Listeye 97.33 puanla girmekte olan UCL, 1826 yılında kurulmuştur ve üniversitede aşağıdaki bölümler bulunmaktadır:

Genetik, Evrim ve Çevre Bölümü

İnsan Evrimi ve Ekolojisi Grubu

8) Chicago Üniversitesi (ABD)

96.08 puana saip olan Chicago Üniversitesi, 1890 yılında kurulmuştur. Üniversitede, aşağıdaki bölümleri bulmak mümkündür:

Evrimsel Biyoloji Fakültesi

9) Pennsylvania Üniversitesi (ABD)

95.73 puana sahip olan Pennsylvania Üniversitesi, 1740 senesinde kurulmuştur. Üniversitede, aşağıdaki bölümler bulunmaktadır:

Ekoloji ve Evrimsel Biyoloji Bölümü

Evrimsel Psikoloji Bölümü

Deneysel Evrimsel Psikoloji Laboratuvarı 

10) Columbia Üniversitesi (ABD)

1754 yılında kurulan Columbia Üniversitesi’nin genel sıralama puanı 95.28’dir. Üniversitede, aşağıdaki bölümler bulunmaktadır:

Ekoloji ve Evrimsel Biyoloji Bölümü

İnsan Türlerinin Evrimsel Biyolojisi Bölümü

Ayrıca akademi haricindeki kurumlara da bakalım:

 1) NASA (Ulusal Havacılık ve Uzay Dairesi, ABD)

Amerika, sadece yaşamın ortaya çıkışı ve evrimi ile ilgili eğitim programlarına 6-7 milyar dolar ayırmaktadır. Aşağıda, bununla ilgili bir staj programına dair bilgiler bulunabilir:

NASA Gezegensel Biyoloji Stajı 

—

Listemizi zamansızlıktan ötürü sürdüremiyoruz, ancak aralıklarla listeyi güncelleyerek ve yüzlerce üniversiteyi katmayı hedefliyoruz.

Şimdilik, beklememek adına hazırlanan listeyi paylaşıyoruz.

Sevgilerimizle.

ÇMB (Evrim Ağacı)