نۆژه‌نكردنه‌وه‌ی وەڵامه‌كان (١٠)
ئەگەر پێمانوابێت، وەڵامەكانی ئێمە تەواو و دوا دەركی مرۆڤایەتین، ئەوا خەریكین لە خۆمان بتێك سازدەكەین. ھەروەھا ئەگەر پێمانوابێت، ئەو سیستەمی ڕێكخستنەی كۆمەڵگە، كە ئێمە خەباتی بۆ دەكەین، دوایین چاوەڕوانی و گەشەیەكە، كە مرۆڤایەتی پێیدەگات، ئەوا دیسانەوە خەریكین پووچگەراییەكی دی لە تەپوتۆزی پۆوچگەراییەكانی دیكە، چێدەكەینەوە. سۆشیالیزم بەھەشتێك نییە لە ئاسمانەكانەوە دایگرین و لە پەڕاوی ئەفسانەكاندا بیدۆزینەوە و مۆدێرنیزەی بكەین، سۆشیالیزم خەونی مرۆڤی زیندووە و بە پراكتیكی شۆڕشگێڕانە كەتواریی دەبێتەوە و سەركەوتنیشی لە كولتووربوویندا دەبێت، بەبێ ئەوە، لە خەیاڵی گۆشەگیرانە و فەنتازی ئایدیالیستانە بەولاوەتر نابێت. هەژێن
بەشی دەهەم
شتێك كه لای من پرسیار دروستدەکات، خه‌یاڵیبوونی ئایدیاكانتانه، ئاخر ئه‌م دونیایه چۆن به‌بێ ده‌سه‌ڵات و ڕێكخستن به‌ڕێوه ده‌چێت، ئایا بیرتان له‌و به‌ربه‌ریه‌ته كرودووه‌ته‌وه كه له غیابی ده‌سه‌ڵاتدا ڕوو ده‌دات؟
با له كۆتایی پرسیاره‌كه‌ته‌وه ده‌ستپێبكه‌م، به‌ڵێ ئه‌گه‌ر لەم چركه‌دا و هه‌ر ئه‌م ساته كه تۆ پرسیارت تێدا كردووه، كۆمه‌ڵگه به پێكهاته‌كانی و مرۆڤه له‌خۆ نامۆكانییه‌وه بگوێزیته‌وه كۆمه‌ڵگه‌یه‌كی ئازاد [ئەنارکی]، وێرانه و بێسەرەوبەرەیییه‌ك ڕووده‌دات، هەر مەپرسە [بێسەرەوبەرەیی نەك “بەربەریەت”]. ئینجا با كه‌مێك له‌سه‌ر ئه‌م واژه شیرینكراوه‌ی ده‌می چه‌په‌كان بووه‌ستم، “به‌ربه‌رییه‌ت” كه وەك چەمك و واتا كرواوه‌ته پێوه‌ری دڕنده‌یی؛ پێوه‌رێكی زۆر سته‌مكارانه‌یه و سه‌رچاوه‌یه‌كی نه‌ژادپه‌رستانه‌ی هه‌یه، كه به‌كاربه‌رانی؛ ئه‌وروپییه باڵاده‌سته‌كان و پێش ئه‌وانیش خێڵه باڵاده‌سته‌كان بۆ په‌سه‌ندی دەسەڵات و زۆره‌ملێیی و ڕه‌وایه‌تیدان به دڕندایه‌تی خۆیان به‌رامبه‌ر به‌ره‌نگاریی “به‌ربه‌ر”ە‌‌كان، وه‌ك دەسەڵاتی زاڵ و ده‌نگی زاڵ (فه‌رهه‌نگی زاڵ)، له‌نێو زمانه‌كانیاندا به سه‌ری ڕمه‌كانیان شوێنیانكردووه‌ته‌وه، هه‌روه‌ك ئه‌وه‌ی كه له بیركردنه‌وه و فه‌رهه‌نگی فاشیسته توركه‌كاندا بەرهەڵستکاریی كورده‌كان کراوەتە سیمبولی کێوییبوون و نه‌زانی و پله‌خوارییان لە بەراورد بە تورکزمانەکان!
ئازیزم، پێت چۆنه كه‌سێك بێت و لە جیاتی واژه‌ی نامرۆڤانه‌ی “به‌ربه‌ریه‌ت”، واژەگەلی “كوردیه‌ت” یا “ماركسیه‌ت” یا “ئیسلامییه‌ت” یا “پیاوه‌تییه‌ت” و “ژنایه‌تییه‌ت” به‌كاربه‌رێت؟ به‌بۆچوونی من كاتی ئه‌وه هاتووه چه‌په‌كان، كه‌مێك له‌و واژانه و دەستەواژانەی كه بوونه‌ته بنیشته‌خۆشه‌ی نێو ده‌میان، وردببنه‌وه و مێشكیان له ته‌پوتۆزی په‌رتووكخانه و مۆزه‌خانه‌كانی ئه‌وروپا پاكبكه‌نه‌وه. ده‌بێت چی له‌وه سته‌مكارانه‌تر و دڕندانەتر بێت، كه مرۆڤێك به‌ناوی ئازادیخوازی و سۆشیالیستبوونه‌وه بێت و بنێشتی هه‌ڵبزركاوی ده‌می مرۆڤه باڵاده‌سته دڕنده‌كانی ١٤ تا ٢٠ سه‌ده پێشتر بجوێته‌وه؟ ئایا لەو بارەوە هه‌ست به هاوبه‌شی له‌و تاوانه نه‌ژادپه‌رشتانه‌یه‌ی، کە بەرامبەر ئێتنیی “بەربەر”ەکان كراوه و به سه‌ده‌كاندا درێژبووه‌ته‌وه، ناكه‌یت؟ ئایا هه‌ر ئێستا و له ده‌وروبه‌رماندا، له دونیای دیمۆكراتی درۆینه‌ی نیئۆلیبراڵه‌كاندا، له دونیای كریسته ژن سوتێنه‌ر و ملپه‌ڕێنه‌كاندا، له سایه‌ی په‌یامه‌كانی یه‌هوودا و موحه‌مه‌د دا، له مێژووی بزاڤی چه‌كداری كورددا، له مێژووی ده‌سه‌ڵاتداری ماركسیسته‌كاندا، هه‌زاران نموونه‌ی شایسته و گونجاو بۆ پێوه‌ری دڕندایه‌تی ئه‌وپه‌ڕی ڕاده به‌دیناكرێن، یا ئه‌وه‌تا ئایدیۆلۆجیا چاوی كوێر و زمانی لاڵ و گوێی كه‌ڕ كردووین؟
ئینجا ئه‌زیزم، ئه‌وه‌نده‌ی من بزانم ئه‌ناركیسته‌كان به‌ڵێنی سه‌رخه‌رمان و کولیچەخوارن لە ئاسمانیان به‌كه‌س نه‌داوه و پێیانوانییه، ئه‌گه‌ر دەسەڵات له ده‌ستی ئه‌وانیشدا [ئەنارکییەکاندا] بێت، له‌وه‌ی ئێستا باشتر بێت و هه‌روه‌ها بە بۆچوونی من، ئه‌گه‌ر مرۆڤه‌كان به‌و ده‌قگرتنه‌ی ئێستاوه، شوانه‌یی خۆیان به‌كه‌سانی دیكە [ته‌نانه‌ت به خودی ئه‌ناركیسته‌كانیش] بسپێرن، ئه‌وا نادادپه‌وه‌ری تۆزقاڵێك له‌وه‌ی ئێستا كه‌متر نابێت، [ هه‌روه‌ك له ڕاپەڕینی ١٩١٧ی ڕوسیه‌دا، له ڕاپەڕینی ١٩٧٩ی ئێراندا دیتمان]، جێگره‌وه‌كان سته‌مكارتر و دڕه‌نده‌تر ده‌بن. ئه‌وه‌ش ته‌نیا له‌به‌ر یه‌ك هۆی ساده و ئاشكرا؛ دەسەڵات ئامرازی سه‌ركوته نه‌ك ئامرازی به‌دیهێنانی دادپه‌روه‌ری. بۆ کەسێك کە خۆی به شه‌یدای دادپه‌روه‌ری، ئازادی، یه‌كسانی بزانێت، با له ده‌روه‌ی ده‌سه‌ڵات و له ده‌ره‌وه‌ی ئایدیاكانی دەسەڵاتخوازییه‌وه بۆ ئەو ئامانجانه بگه‌ڕێت، بە ئاسانی لەم سەلمێندراوانە تێدەگات. ئایا هه‌زار و ملیۆن بار بوونه‌وه‌ی ئه‌زموونه‌كانی بێهوودەیی گۆڕینی ئه‌م ڕابەر به‌و ڕابەر، ئه‌م شێوە ده‌سه‌ڵات به‌و شێوە لە دەسه‌ڵاتداریی، ئه‌م سه‌ركۆكۆمار به‌و سه‌رككۆمار، ئه‌م پارت به‌و پارت، به‌س نین بۆ ئه‌وه‌ی تاوێك له خۆمان و مێژوو و بیركردنه‌وه‌مان ڕابمێنین؟
وه‌ك گوتم، تا ئه‌وه‌نده من بزانم و تا ئه‌وێنده‌رێش كه من باوه‌ڕم پێییه‌تی و بۆی ده‌چم، ئه‌ناركیسته‌كان پایه‌كانی كۆمه‌ڵگه‌ی نوێ له ده‌روونی ئه‌م كۆمه‌ڵگه‌یه‌دا بنیاتده‌نێن و پێیانوایه هه‌روه‌ك پایه‌كانی سه‌رمایه‌داری و ڕه‌تكه‌ره‌وه‌كانی فیئۆدالیزم (ده‌ره‌به‌گایه‌تی) له‌نێو خودی ده‌ره‌به‌گایه‌تیدا سەریانهەڵداوە و په‌ره‌یانسه‌ند‌ووه و شه‌قیان به سیسته‌مه‌كه‌ی بردووه، ڕه‌تكه‌ره‌وه و وێرانگه‌ری ئه‌م سیسته‌مه‌ش له هه‌ناوی خۆیدا له‌دایكده‌بێت و پێویستە له‌م ڕۆژگارەدا پایه‌كانی ڕۆبنرێن. هه‌ر ئه‌مه‌ش ئه‌ناركییه‌كان به‌و بۆچوونه ده‌گه‌یێنێت، كه ڕێكخراوه جه‌ماوه‌رییه خه‌باتكاره‌كان [چ كۆمیته‌ی كارخانه‌كان، چ سۆڤییه‌ته‌كان، چ هه‌ره‌وه‌زییه‌كان، چ سه‌ندیكا و یه‌كێتییه‌كان، ئه‌وانه‌ی كه پاشكۆی دەسەڵات و پارته ڕامیارییه‌كان نین و سه‌ربه‌خۆیی چینایه‌تی و ڕامیاریی خۆیان ده‌پارێزن] ته‌نیا ئامرازی به‌ده‌ستهێنانی چه‌ند دۆلارێك كرێی زیاتر و كه‌مكردنه‌وه‌ی چه‌ند خوڵكه‌كێك [ده‌قیقه‌یه‌ك] ماوه‌ی كار نین، به‌ڵكو فێرگه‌ی هوشیاربوونه‌وه و په‌روه‌رده‌بوونی مرۆڤی نوێن، ئامرازی ڕێكخستنی كۆمه‌ڵگه‌ی نوێن، هه‌ر ئەم ڕۆژ و له‌نێو ئه‌و ئۆرگانانه‌دا ڕه‌تكردنه‌وه‌ی سیسته‌می چینایه‌تی هه‌نگاوی بۆ ده‌نرێت و ده‌بێته بەشێك له بیركردنه‌وه و كار و چالاكی ژیانی ڕۆژانه‌ی ئه‌ندامه‌كانی. من ده‌زانم ده‌ركی ئه‌مه بۆ كه‌سێك كه ئه‌ندامی ڕێكخراوێكی ڕامیاریی بێت، كه مانگانه ڕێكخراوه‌كه‌ی مووچه له فەرمانداریی [حکومەتی] بۆرجواكان وه‌رده‌گرێت یا نوێنه‌ریان له پارله‌ماندا ڕێز بۆ سه‌روه‌ری یاساكان داده‌نیت و سنووره‌كانی سه‌روه‌ری چینایه‌تی وه‌ك مه‌جی به‌هره‌مه‌ندبوون له‌و كورسییه خوێناوییه ده‌پارێزێت، ڕێكخراوه به‌ناو جه‌ماوه‌رییه‌كانی وه‌ك یه‌كێتییه زه‌رده‌كانی ده‌سه‌ڵات، پاشكۆی فه‌رمانه‌كانی نێوه‌ندی پارت و لیده‌ره‌كانی پارتن، بۆ چاره‌سه‌ری گرفته ڕۆژانه‌ییه‌كان، ده‌گه‌رێنه‌وه نێو په‌رتووكه زه‌ردهه‌ڵگه‌ڕانه‌وه‌كان و له مۆزه‌خانه‌كانی سه‌ده‌ی هه‌ژده‌دا بۆ وێناکردنی كەتواری ئەم ڕۆژگارە ده‌گه‌ڕێن، دەرککردنی بۆ ئەوان ئاسان و گونجاو نییه. چونكه بۆ ئەوان له ده‌ره‌وه‌ی دیواره‌كانی پارت و پارله‌مان و فەرمانداری و دەوڵەت و ده‌قه سواوه‌كان، دونیای كه‌تواریی نابینێت.
ئه‌ناركیسته‌كان قسه له په‌روه‌رده‌بوونی توخمی شۆڕشگێرانه له ه‌ەناوی خه‌باتی ڕۆژانه‌دا ده‌كه‌ن، ئه‌وان وه‌ك په‌یامبه‌ر و ئایینداره له ئاسمانه‌وه فتوای خه‌بات ناده‌ن، ئه‌وان، لەو باوەڕەدان چ خۆیان و چ كه‌سانی نائه‌ناركسیتیش ته‌نیا له ڕه‌وتی خه‌باتی نه‌پساوه‌ی ڕۆژانه‌ی چین و توێژه بنده‌سته‌كاندا هوشیارییان په‌ره‌ده‌ستێنێت و هوشیاریی مرۆڤ به‌رهه‌می كارلێكی ماددیانه‌ی خۆی و ده‌روبه‌رەکەیەتی. كرێكارێك تا ده‌ست بۆ مانگرتن و داخوازی نه‌بات، دوژمنایه‌تی خۆی و خاوه‌ندكاره‌كه‌ی وەك ئەوەی هەیە ناناسێت، تا كاتێك مانگرتنی گشتی و به‌رده‌وام نه‌بێت، ئه‌ندامانی كۆمه‌ڵگه چینایه‌تیبوونی ده‌سه‌ڵات و فەرمانداریی و پارله‌مان و دەوڵەته‌كانیان هه‌ستپێناكه‌ن، تا كاتێك كه تاكێك خۆی به خۆبیركردنه‌وه و خۆبریاردان و خۆجێبه‌جێكردن و خۆلێپرسراوه‌تی هه‌نگاونه‌نێت، هه‌ست به سته‌مكاری و مشه‌خۆری و ناپێویستیی ڕابەران و سه‌رانی بریارده‌ری نێو ڕێكخراوه به‌ناو جه‌ماوه‌رییه‌كانی پاشكۆی پارت و دەسەڵات ناكه‌ن.
تاکی ئازادیخواز له‌سه‌ر بنه‌مای ئه‌و خودهوشیارییه‌ی، كه ده‌بێته به‌شێك له بوون و له هەڵوێستی و سه‌راپای بیركردنه‌وه‌ی دەسەڵاتداران له مێشكیدا ده‌سڕێته‌وه و بە گوێرەی ئەوە ئازادی له ناخیدا سەرهەڵدەداتەوە [سەرهەڵدەداتەوە، لەبەرئەوەی مرۆڤ لە لەدایکبووندا بە سروشت ئازادە و ئەوە ڕێساکانی کولتوور و یاساکانی سیستەمی ڕامیارین، کە ملکەچیدەکەن]، ئیدی ئه‌سته‌مه بتوانێت كه‌س بكاته شوانه‌ی خۆی یا ڕێگە به‌خۆی بدات ببێته شوانه‌ی كه‌سانی دیكە، بەو جۆرە بۆ ئەو ئه‌سته‌م دەبێت، کە به ڕیكلامه‌كانی هه‌ڵبژاردن و به‌ڵێنه‌كانی سه‌رخه‌رمانی پارته‌كان و به‌هه‌شته به‌ڵێندرواوه‌كه‌ی خۆبه‌پێشڕه‌وزان و ڕابەرزان فریوبخوات. ئا لێره‌وەیە، کە ئەنارکییەکان قسه له دونیای بێسه‌روه‌ر و نافەرمانداریی و ناده‌وڵه‌تیی ده‌كه‌ن و لەسەر بنەمای هاتنەمەیدانی ئەو تاکە خودهوشیارانە و یەکگرتنەوەیان لە یەکێتی خەباتی جەماوەریی و کۆمەلایەتییدا، وێنای کۆمەڵگەی ناچینایەتی بێسەروەر دەکەن، نەك حەز و خەیاڵی دابڕاو. هەروەها ڕێکەوتنی ئازادانەی کۆمەڵایەتیی دەکەنە بنەمای پێکەوەژیان و کۆمەڵ نەك دەوڵەت وەك سەپێنەری سیستەمی ڕامیاریی و هەڵوەشێنەرەوەی بنەما کۆمەڵایەتییەکان.
کاتێك کە تۆ بڕوات بە توانا و ویستی سەربەخۆی تاکەکان هەبوو و هەموو گۆرانێكت لە بوون و نەبوونی ئەو ئامادەییە خودهوشیارییەدا بینی، ئیدی خۆبەخۆ کار و چالاکیشت بەو ئاراستە دەبن و یەکگرتنەوەشت لەتەك هەر تاك و گروپێکیشدا لەسەر ئەو بنەمایە دەبێت. کاتێك کە بزووتنەوەیەك بەو ئاراستە بوونی هەبێت، بەدڵنیاییەوە گۆڕانەکان ناتوانن لە دەرەوەی ویستی تاکە ژێردەستە شۆڕشگێڕەکانە ڕووبدەن و سەراپا بەشێك نابن لە سیناریۆ بێئەژمارەکانی دەوڵەت و پارت و دەستەبژێرە دەسەڵاتخواز و بەرتەریخوازەکان. بەواتایەکی دیکە مێژووی گۆڕانەکان، پراکتیکی تاکە هوشیارەکان [چ دژە دەسەڵاتەکان ، چ دەسەڵاتخوازەکان] دەینووسێتەوە و لە کۆمەڵگەی چینایەتیدا هیچ مێژووییەك بەبێ ئەو دوو کاراکتەرە بوونی نییە، بۆ نموونە لە ڕاپەڕینی ئۆکتۆبەری ١٩١٧دا و پاش سەوکەتنی ڕاپەڕینەکە، مێژوو بەم جۆرە ڕەوتدەکات؛ پێش ڕووخانی ئیمپراتۆری تزاریی و فەمانداریی کاتیی، ئەو مێژووە بریتییە لە ململانێی نێوان جەماوەر و ئیمپراتۆری، پاش ئەوە بە ململانێی نێوان دژەدەسەڵات و دەسەڵاتخوازەکان درێژەی دەبێت، واتە شۆڕش و دژەشۆڕش، کڕۆنشتات دیاریکراوترین نموونەی ئەو ململانێییە!
له بەرانبەر دەوڵەت و یاسا شمشێرییه‌كانی، لە جیاتی فەرمانداری تاكپارتیی دیكتاتۆرییه‌تی پارت، ئـەنارکییەکان كار و خه‌بات بۆ پێكهێنانی هه‌ره‌وه‌زییه ئازاده‌كان و یه‌كگرتنه‌وه‌ی ئازادانه‌یان له‌سه‌ر بنه‌مای فیدرالیزمی ئه‌ناركی، ده‌كه‌ن [لێرەدا مەبەست لە فیدرالیزمی سەروەرانە نییە، کە بریتییە لە یه‌كگرتنی ده‌سه‌ڵاتدار و دەوڵەتە ناوچه‌ییه‌كان]. ئەناکییەکان باس له گۆرین و بنیاتنانی كۆمه‌ڵگه‌ی نوێ، باس له خه‌بات و بڕیاردان له‌لایه‌ن خودی مرۆڤه‌كان [ تاكی توێژ و چینه بنده‌سته‌كان] ده‌كه‌ن. ئەنارکییەکان لەو باوەڕەدان کە هیچ هێزێك ناتوانێت ڕزگارگه‌ری كۆمه‌ڵگه‌یه‌كی دیكە بێت، هیچ كه‌سێکیش ناتوانێت كه‌سێکی دیکە ئازادبكات. چونکە ئازادی له ناخی مرۆڤه‌كانه‌وه سەرهەڵدەداتەوە، لە دەرەوە موتوربه ناكرێت، ئازادی ڕه‌نگدانه‌وه‌ی خۆهوشیاری تاكه، ڕه‌نگدانه‌وه‌ی قاڵبوونی مرۆڤه له ڕه‌وتی ئه‌زموونه‌كانیدا، ئازادی دیارییەك نییه، تاکو پێشكه‌شبكرێت. جیاوازی مرۆڤی ئازادئه‌ندێش و مرۆڤی پاشڕه‌و له‌م كۆمه‌ڵگه‌یه‌دا ئه‌وه‌یه، كه مرۆڤی ئازادئه‌ندێش ناخی ئازادیستانێكی بێسنووره و له به‌رامبه‌ردا ناخی مرۆڤی پاشڕه‌و (ئیدی پاشڕه‌وی هه‌رچی بێت چ خوا و چ ڕابه‌ر و چ باوك و چ خۆشه‌ویست و چ پارت و چ پارله‌مان و چ فیلۆسۆفان) زیندانێكی نیو میتر گۆشەیه، كه جوڵه و پشوو و ئارامی لێبڕیوه. تاكی كۆمه‌ڵگه‌ی سه‌رمایه‌داری جاری ئاوا هه‌یه، ته‌نیا یه‌ك زیندان له ناخیدا نییه، به‌ڵكو چه‌ندین زیندان هاوكات له نێو یه‌كدیدا له ناخیدا دروستده‌كرێن و خۆشی ده‌بێته پاسه‌وانی به‌خۆرایی هه‌موو زیندانه‌كان و ڕێگه له هه‌ر ده‌نگ و ئایدیایه‌ك ده‌گرێت، كه بیه‌وێت پرسیار و گومان لەسەر ئایدیۆلۆجیاکانی دروستبکات.
لێرەدا بۆ ئەوەی وەڵامەکەی من نەبێتە بیرۆکەیەکی تەواو و بڕاوە، منیش پرسیارێك ئاراستەی تۆ دەکەم و هیوادارم وەڵامەکەی لەنێوانمدا پەیوەندی و مشتومڕی گەرموگوڕتر دروستبکات؛ ئایا ئازادبوون و ڕزگاکردنی تاك لەلایەن هێزی سەرووی خۆیەوە؛ ئایا چەندین سەدە لە ئەزموونکردنی ڕابەرایەتییکردنی چەوساوان لەلایەن دەستەبژێرێکەوە و دروستکردنی “کۆمەڵگەی ئازاد” بۆ ئەو چەوساوە پاشکۆ و داماو و دەستەمۆیە و پاشان توانەوەی پەشمەکییانەی ڕۆڵ و دەسەڵات [دەوڵەت]ی ئەو دەستەبژێرە، ناکەتوارییە یا ئازادبوونەوەی ناخی تاك و خۆڕزگارکردن و بنیاتنانی کۆمەڵگە لە ڕێگەی یەکێتی و هەرەوەزیی و شۆڕشی کۆمەڵایەتییەوە ؟
ئایا هۆمۆسێكسوێڵ و بیسێكسوێله‌كان له‌نێو ئێوه‌دا جێگه‌یان ده‌بێته‌وه؟
ئەگەر مەبەستت لە “لەنێو ئێوەدا” گروپە پاگەندەییە ئەناركییەكان بن، ئەوا بەشداران لەو گروپانەدا تەنیا هاوئامانجی و ھاوھزریی كۆیاندەكانەوە. نەتەوە و ئایین و ڕەنگی پێشت و ڕەگەز و جیاوازی ئارەزووی سێكسیی و چێژی خواردن و جوانیناسی ھونەریی و كولتوور ھیچ ڕۆڵێكیان لە پێكەوەكاركردنی بەشداربوواندا نییە. لەوەش واوەتر ئاراستەیەك لەنێو ئەناركیستەكاندا بە ئەنارکۆ- بیێكسوال یا ھۆموسێكسواڵ ناسراوە و سیموڵەکەیان ئاڵای ڕەش و ئاڵ یا پەمەییە.
بەڵام پێویستە ئەوە ڕۆشبێتەوە، كە ئەناركییەكان بەو ڕادەیەی كە پێداگریی لەسەر ئازادی ھەوەس و ئارەزووی سێكسیی ھاوسێکسگەرا [ھۆمۆسێكسوالەكان] و دوودەكیان [بیێكسوالەكان] دەكەن، لەو ڕادە زیاتر دژایەتی ئەو ھاوسێکسگەرا و دوودەكیخوازانە دەكەن، كە كەسانی دیكە ناچار بە ملدان بە حەز و ھەوەسیان دەكەن، بەتایبەت ئەتكی منداڵان، كە بەداخەوە لە زۆر وڵاتدا لە نێوانیاندا لە پارچەكانی كوردستان و ھەرێمی كوردستان بەدیاریكراوی، منداڵبازیی و توندوتیژی سێكسی و ئەتككردن لەژێر پەردەی ھاوسێکسگەراییدا شادراوەتەوە و خەریكە كەسانێك بەناوی ئازادی حەزی سێكسییەوە، پشتیوانی و داكۆكی لە كەسانێك دەكەن، كە لە گەڕەكە ھەژارنشینەكان و شوێنەكانی كاری منداڵان و فێرگەكاندا، ئەتكی سێكسی منداڵان دەكەن. ئەمە زۆر مەترسیدارە و هیچ جیاوازی لەتەك ئەو توندوتیژییەدا نەبینرێت، کە لەم ڕۆژگارەدا لە کۆمەڵگەکەماندا بەرامبەر خودی هاوسێکسگەراکان دەکرێت.
لەبەرئەوە، ھەر بەو جۆرەی كە ئەركی ئازادیخوازانەمانە، پشتیوانی لە ھاوسێکسگەرا و دوودەكی و فرەدەکیخوازیی كەسانی سەروو ١٨ ساڵ بكەین و پشتیوانی لە ڕێكخستن و ڕێكخراوە مافخوازانەكانیان بكەین، دەیان جار لەوە زیاتر ئەركی سەرشانمانە دژایەتی ئەتككردنی سێكسیی منداڵان و كەمئەندامان و ئاژەڵان بكەین و لەو پێناوەدا و بۆ ڕێگریی لەو دیاردە دژە مرۆیی و دژە ئاژەڵییە، ڕێكخراوەی جەماوەریی خەباتكارانە پێكبھێنین. پێویستە زۆر ڕاشكاوانە ئازادی سێكسیی لەتەك ئەتك و توندوتیژی سێكسیی جیابكەینەوە و ھەڵوێستگیریی ئاشكرا و ڕۆشنمان بەرامبەر و بۆ ھەر یەكەیان ھەبێت.
بەڵێ، بەو جۆرە هەموو کەسێك، کە بۆ بژێوی ژیان و بۆ تێرکردنی ئارەزوو و هەوەسی خۆی، کەسانی دیکە ناچار و ملکەچ و ئەتكنەکات و مرۆڤەکان لەسەر بنەمای ڕەگەز و نەژاد و ئایین و ڕەنگی پێست و ئارەزووی سێکسیی و زمان و پۆشاك شێوەی ژیان هەڵاوێرنەکات و خوازیاری کۆمەڵگەیەکی ناچینایەتی بێسەروەربێت، دەرگەی هەموو گروپێکی ئەنارکی بەڕوویدا کراوەیە.
چۆن ده‌روانه ئه‌و دیارده‌یه هۆمۆسێكسوێل، هه‌ڵوێستتان چییه، ئایا ئه‌و ئازادییه‌یان پێ ره‌وا ده‌بینن؟
بەداخەوە زۆر جار ئەم پرسیارانە لەبەر هەستیاریی كولتوریی كۆمەڵگە بەرامبەر ئەو پرسانە دینە پیشەوە و زۆرجاریش دەكرێنە ئامرازی وروژاندنی خۆشباوەڕیی خەڵك و شێواندنی ڕاستی. بەبۆچوونی من هەر ئاوا من و بەڕێزت و كەسانی دیكە حەزمان بە جۆرێك لە پەیوەندی سێكسی دیاریكراو [ژن لەتەك پیاو / پیاو لەتەك ژن] هەیە و ئەو مافە بەخۆمان ڕەوادەبینین، هەر ئاواش كەسانی سێکسگەرا یا هۆمۆسێكسوێل مافی خۆیانە و كەس بۆی نییە، ئەوەیان بۆ دیاریبكات؛ كامە شێوە لە پەیوەندی دروستە و كامە نادروستە، كامە ڕەوایە و كامە ناڕوایە. هەروەها هەر ئاوا بۆ پیاوێك یا ژنێكی سەروو ١٨ ساڵ نییە لەتەك منداڵێكی كوڕ یا كچ پەیوەندی سێكسی بگرێت، هەر ئاواش نابێت كەسانی هاوسێکسگەرا یا فرەجۆرسێکسگەرا لەتەك منداڵان پەیوەندی سێكسی بگرن، هەر ئاوا دژی پەیوەندی زۆرەملێیانەی ژن یا پیاوێكم لەتەك ژن یا پیاوێك، هەر ئاواش دژی پەیوەندی زۆرەملێیانەی سێکسگەراێكم دژی سێکسگەراێك یا هەر كەسێكی دیكە، بەڵام من كوێخای كەس نیم و بۆ من نییە بە هیچ كەسێك بڵێم؛ تۆ ئەوە بكە و ئەوە مەكە، ئەوە ڕەوایە و ئەوە ناڕەوایە، ئەو مافتە و ئەو مافەت نییە!
بە بۆچوونی من، ئارەزوو و حەزی سێكسی شتگەلی تایبەتی و كەسیین و تەنیا پەیوەندییان بەو كەسەوە هەیە، كە بە كردن یا نەكردنی هەڵدەستێت. بۆیە لای من هەموو پەیوەندییەكی سێكسی تا ئەو ڕادەیەی كە نەبێتە هۆی ناچاركردن و چەپاندنی ئارەزوو و حەزی كەسانی دیكە، دروست و ڕەوایە، هەر ئاوا کە بار یا جۆری پەیوەندییە سێكسییە باو و دانپێدانراوە كولتورییەكە ڕەوادەبینرێت، واتە ئەوەی كە پێیدەگوترێت پەیوەندی سێكسی ڕاستەوانە؛ پەیوەندی سێكسی نێوان ژن و پیاوی پشتبەستوو بە ڕەوایەتی كولتووری. بەڵام لێرەدا زۆر بەپێویستی دەزانم بە پێچەوانەی ئەو كەس و گروپ و لایەنانەی كە بە پاگەندەی یەكسانیی هەمووان، تەنیا بە خاتری بەدەستهێنانی دەنگ و لایەنگیری كەسانی ژێر فشاری كولتووری و سێكسی، پاگەندە دەكەن و هیچ ئاوڕ لە ڕەهەندە نیگەتیڤەكانی پاگەندەكانیان كە دۆ و دۆشاو تێكەڵدەكەن نادەنەوە، ئەوە دەستنیشانبكەم و ڕاستیبكەمەوە، كە منداڵبازی یەكسان نییە بە ئازادی پەیوەندییە سكسییەكانی وەك سێکسگەرایی و فرەڕەگەزبازی، كە لە وڵاتانی خۆراوا پاش خەبات و قوربانیدانێكی زۆر ئەو ئازادییانەیان بەدەستهێناون. ئازادی سێکسیی تەواو پێچەوانە و جیاوازە لە سێکسگەراییەك كە لە كوردستان و وڵاتانی ناوچەكە، لەژێر فشار و چەپاندنی سێكسیدا لاوان تووشی منداڵبازی دەبن.
هەڵبەتە من نامەوێت بڕیاری سزاواری بەسەر كەسدا بدەم، بەڵام دەبێت ئەوە بڵێم لە پێش منداڵبازانەوە خودی كۆمەڵگە و دەسەڵاتە كولتووری و ڕامیارییەكەی، دنەدەری ئەو تاوانەن بەرانبەر منداڵان. چونكە لەلایەك لەبەر دابیننەبوونی بژێو و خەرجی ژیان و خوێندنی منداڵان، منداڵان بەهۆی کارەوە ناچار بە ملدان و تێکەڵبوون بە منداڵئەتککەران دەبن و دەکرێن، لەلایەكی دیكەوە بەهۆی نەبوونی پەروەردەی دروستی سێکسیی لاوان و هەبوونی بۆشایی لە ژیانی سێكسی لاواندا ئەو بارە ناتەندروستە سێكسییە دروستدەبێت. لێرەدا نامەوێت بڵیم ئەگەر ئازادی سێكسی هەبێت ئیدی لادان و نادروستیی ئارەزووی سێكسی لای لاوان دروستنابێت، لە ئەوروپا و ئەمەریكا و ئوسترالیا’ش كە ئازادی سێكسی هەیە، هەم یانەی سێكسفرۆشی و هەم پەلاماردانی سێكسی بۆ سەر منداڵان هەیە، بەڵام بە ڕادەیەی وڵاتانی دیكە نییە و لە دەركەوتنی ئەو بارەدا منداڵە ئەتککراو و هەراسانکراو و پەلاماردراوەکە، وەك تاوانبار سەیرناكرێت بەڵكو وەك قوربانی كار لەسەر دروستكردنەوەی باری دەروونی متمانە بەخۆبوونی دەكرێت.
لەم بارەوە دەبێت ئەوەش بڵێم، کە بەداخەوە لە پەیڕە و پرۆگرامی ئەو نێوەند و گروپانەدا، كە بەناوی سێکسگەرایانی كورد و کوردستانەوە دروستبوون، سەرنجی ئەم لایەنە گرنگەی پرسەکە نەدراوە و گرنگیان بەوە نەداوە و ڕەتیاننەكردووەتەوە و سنووربەندی نێوان خۆیان وەك كەسانی سەروو ١٨ ساڵ و ئازاد لە پەیوەندی سێكسی، لەتەك منداڵبازانێك دیاریناكەن، كە لەم ڕۆژگارەدا لە دیاردەی تاك و تەراوە بوونەتە دیاردەیەکی باندیانەی دەڵاڵانی نێو شارەکان. ئەمە جێگەی نیگەرانییە و مژدەدەری داهاتوویەكی ئازاد و مافی ڕەوا بۆ سێکسگەرایان نییە، بەڵكو وەك هەموو گۆڕانە ڕواڵەتییەكانی دیكە لە ژیانی كۆمەڵایەتی خەڵكدا، ڕەنگدانەوەی یاسای كڕین و فرۆشتن و ملكەچی بێدەسەڵات بۆ دەسەڵاتدار ( چ دەسەڵاتداری ئابووری و ڕامیاریی، چ ڕەگەزیی) لەسەر دەبێت. بە بۆچوونی من، ئەم نادەربەسییە تەنیا شایانی ئەفسووس نییە، بەڵكو شایانی ڕەخنەی پەیگیر و كارا و ڕوخێنەرانەشە، کە هەر یەك لەوانەی دەرکیدەکەن، بەرانبەر ڕۆڵی دەربەستانەی خۆیان لێپرسراویاندەکات.
ڕای تۆ سەبارەت بە دەوڵەتی نەتەوەیی و كەمپەینەكانی ڕاپرسی بۆ جیابوونەوە چییە؟
ئەگەر بە دەستەواژەیەكی زۆر كورت وەڵامبدەمەوە، ئەوا «دەوڵەتی نەتەوەیی» تەنیا درۆیەكی پیرۆزە و بەس! چونكە دەوڵەت لە خۆیدا ئامرازی بەزۆرڕاگرتن و سەركوتی چین و توێژە بندەستەكانی كۆمەڵگەیە، ئیدی ئەو دەوڵەتە هەر فۆرمێكی هەبێت؛ مەزهەبی بێت یا سكیولار ، پارلەمانی (سەرماداریی ئازاد) بێت یا تاكپارتیی (سەرمایەداریی دەوڵەتی)، پاشایەتی بێت یا كۆماری، هیچ لە كڕۆكە چینایەتییەكەی ناگۆڕێت و هیچ لە ئەرك و پێناوی سەرهەڵدانەكەی ناگۆڕێت.
بە بۆچوونی من، ئەو دەستەواژەیە ئاماژەیە بۆ شتێك كە لە کەتواردا بوونی نییە، ئەویش “دەوڵەتی نەتەوەیی”یە، هەڵبەتە لەبەرئەوە نا، كە دەوڵەت بەو ناوەوە بوونی نییە. بەڵکو لەبەرئەوەی قەوارەیەك كە پێیدەوترێت «نەتەوە» و لەسەر بنەمای زمان هاوبەش و پێكهاتەی كولتووری و سەرزەمینی نیشتەجێبوونی ئەو یەكە هاوزمانیی و هاوكولتوورییە پێكهاتووە، خۆی لە خۆیدا ناكۆك و بێبنەمایە. لەبەرئەوەی قسەكەرانی یەك زمان و یەك پێكهاتەی كولتووریی بەپێی ڕێوشوێنی ئابووریی و كۆمەڵایەتییان لە چین و توێژی بەرژەوەندی جیاواز و ناكۆك بەیەك پێكهاتوون. كاتێك كە دەوڵەت ئامرازی دەستی چینێك بێت و پارێزەری سەروەریی هەندێك بەسەر هەندێکی دیکدا بێت، ئیدی چۆن دەتوانین پاگەندەیەكی ئاوا بكەین، کە دەوڵەت دەربڕی خواست و ویست و ئارەزووی هەموو کۆمەڵ “نەتەوە”یە. ئەمە بێجگە لەوەی کە میکانیزمەکانی کارکردن و پێکهاتن و بەڕێوەبردنی دەوڵەتیی، نۆژەنکەرەوەی سەرکوت و نایەکسانی ئابووریی و دەسەڵاتیی نێوان تاکەکانی کۆمەڵ و چرکردنەوەی نێوەندگەرایی و پێکهاتەی قووچکەییە، هەروەها دەوڵەت وەك دەیبینین، لەنێوبەری بڕوابەخۆبوون و خۆچالاکی و خۆبڕیاردان و سەربەخۆیی تاك و کۆمەڵە.
بۆ ئەوەی زیاتر نەچمە پای سەلماندنی ڕاستییەك، كە هەموو تاكێك تەنیا بە وردبوونەوەیەكی چەند خولەكی لە ڕۆڵ و كاركردەكانی دەوڵەت، دەتوانێت بەو سەرەنجامە بگات، لێرەدا تەنیا لە خوێنەران دەخوازم لە دووی وەڵامی ئەم پرسیارانە بن؛ ئەگەر دەوڵەت ئامرازی پاڕاستن و خزمەتكردنی هەموو تاكەكان و چین و توێژەكانی “نەتەوەیە”كە، بۆچی كاتێك كە هەر ئەو تاك و چین و توێژانە دژی جەنگ دەڕژێنە نێو شەقامەكان، پۆلیس و لەشكر و دەزگەكانی دەوڵەت بەر بەو ئازادییەی خەڵك دەگرن و سەرکوتدەکرێن؟ بۆچی كاتێك مانگرتنێك ڕوودەدات، هەموو میدیاكان و دەسەڵات لەژێر دێوجامەی “بەرژەوەندی نەتەوەیی و نیشتمانی” دەكەونە دژایەتیکردنی؟ بۆچی هەموو تاكەكانی “نەتەوە” وەك یەك لە سامان و داهاتی سەرزەمینی “نەتەوە” بەهرەمەند نین؟ [ لێرەدا كورد و كوردستان دەكەمە نموونە] بۆچی كوردانی هەڵهاتووی ئێران و توركیە و سووریە، ناتوانن وەك هەر تاكێكی دیكەی باشووری كوردستان ژیانی ئاسایی بكەن و مافی هاوڵاتییان هەبێت و خزێنراونەتە ئوردوگە داخراوەكان یا وەك “بێگانە/ نانەتەوەییەك” ڕەفتاریان لەتەکدا دەکرێت؟ بۆچی هێندێك خاوەنی زەوی و خانوو و گرد و كارگە و بانكەكانی “نیشتمانی نەتەوەن” و زۆرینەیەكیش لەو “نیشتمانە نەتەوەیی”یەدا كرێچی و ماڵبەكۆڵ و ئوردووگەنشینن؟ بۆچی هەندێك سەروەر و زۆرینەش دەستبەسەرن؟ بۆچی کەمینەی سەرمایەدار و دەسەڵاتدار مافی هەموو بڕیاردانێکی هەیە و زۆرینەی نەدار و بێدەسەڵات دەبێت ملکەچ ىێت، …تد ؟؟؟؟؟؟
ئەگەر لەمانەش بگوزەێین، ئەوا دیسانەوە ناتوانین دڕندەیی دەوڵەت و هۆكاربوونی دەوڵەتی بۆرجوازی ” دەوڵەتی نەتەوەیی” لە دروستكردنی كینە و جەنگ و كوشتاری تاكەكانی كۆمەڵگە لەتەك دەرەوەی خۆیان و نێوەوەی خۆیان، لەبەرچاو نەگرین! بۆ تێگەیشتن لەوە، با هەر كەسە لەجێی خۆیەوە دوور لە كینەسازی ئیدیۆلۆگەكانی ناسیونالیسم، لە ژیانی ڕۆژانەوە لە مێژووی تۆماركراوی نێو یاداوەریی پیرەكانمانەوە سەرنجی ژیانی كۆمەڵگەكان بدەین، بزانین لەكەیەوە مرۆڤەكان لەسەر پارچە پەڕۆیەكی پووچ (ئاڵا) و درۆی پیرۆزی “دەوڵەتی نەتەوەیی” خۆیان بەكوشتدەدەن و دەكوژرێن و پەلاماری خەڵكی دیكە دەدەن؟ لە كەیەوە لە كۆمەڵگەدا هاوسێ بووەتە دوژمنی هاوسێ و گوندێك دژی گوندێكی دیكە؟
لەوانە هەمووی گاڵتەجارتر ئەوەیە، كە كۆمەڵێك دێن و بۆ ئەوەی دەوڵەت لە ژێر باری ڕەخنە و سەرنجی تاك ڕزگاربكەن، دەكەونە پاگەندە و ڕازاندنەوەی دەوڵەت بە “سكیولار” و “نیشتمانی” و “مۆدێرن” و “لیبراڵ” و “سۆشیالیستی” و زۆر دەستەواژەی ناكۆك و نێوەڕۆكپووچی دیكە. لەوانەش گاڵتەجارانەتر، ئەوەیە، كە بڕوا بەخۆت بھێنیت، كە دەوڵەت چارەسەری نادادوەریی و نایەكسانییەكە، كە دەوڵەت بەخۆی وەك پێکهاتەیەکی قوچكەیی (ھیراشییانە) ڕێکخەری پەیوەندی سەروەر و ژێردەستانەی تاکەکانی کۆمەڵگەیە، بەخۆی ئافەرێنەر و پارێزەری نایەكسانی نێوان تاكەكانی یەك كۆمەڵگە یا تاكەكانی كۆمەڵگەی داگیركراو و تاكەكانی كۆمەڵگەیەكە، كە خۆی بەناوییەوە قوتبووەتەوە. ئەگەر قسە لەسەر خودی دەوڵەت بەبێ پاشگری “نەتەوە” بكەین، ئەوا لە ھەموو ئایدیا پڕۆ-دەوڵەتییەكان پووچتر ئەوەیە، كە پێتوابێت دەوڵەت لە خۆیەوە دەتوێتەوە یا جیاوازی چینایەتی لەنێوان نێوەڕۆكی دەوڵەتی “مەزھەبی” و “سێكیولار”دا ھەیە، یا ئەوەی پێتوابێت ئەگەر خۆت سەرۆكی فەرمانداریی دەوڵەتێك یا پارتەكەت فەرماندار بێت، ئەوا نێوەڕۆكی دەوڵەت دەگۆڕێت و لە لەنێوبەری ئازادی و یەكسانی و دادپەروەریییەوە دەبێتە ئامرازی دابینكردن و پاڕاستنی ئەو خەونانە، وەك ئەو وڕێنانەی كە ماركسیست-لێنینیستەكان پێش ڕاپەڕینی ئۆكتۆبەری ١٩١٧ دەیانكردن و ا ھەنووكە كۆمەڵێك پارت بەدەم ئەو وڕێنانەوە پاگەندەی خەباتكردن بۆ بەدیھێنانی كۆمەڵگەی سۆشیالیستی دەكەن. لێرەدا تەنیا دەتوانین بڵێین ھەڵەكردن و نەزانین، گەمژەیی نییە، بەڵكو دووبارە و ھەزاربارەكردنەوەی ھەڵەی پێشینان و ھەوڵنەدان بۆ تێگەیشتن لە ھۆكاری ھەڵە و شكستەکان، دەبەنگبوونە لە سنووربەندیی ئایدیالیزمی ئایدیۆلۆجیادا !”.
دەوڵەت بەپێچەوانەی خەونی تاكی كۆمەڵگە داگیركراوەكانەوە، نە بەرەنجامی خەباتی ڕزگاری نیشتمانییە و نە درێژەی ئەو خەباتەیە، بەڵكو تەواو بەپێچەوانەوە لەباربەری خەونی ڕزگاریییە، كە تاكی كۆمەڵگەی داگیركراو لە پاڵ وەدەرنانی دەوڵەتی داگیركەردا، کە خۆی لەخۆیدا خەونی ئازادی و یەكسانی و دادپەروەریی ھاندەرییەتی بۆ خەبات دژی دەوڵەتە داگیركەرەكە و لە بەرانبەر ئەو خواستە سروشتییەدا دەوڵەتی جێگرەوەی دەوڵەتی داگیركەر، بە ھەمان شێوە ھەموو ھێز و بۆ پاڕاستنی سەروەری چینایەتی و دارایی تایبەت و بەرتەری ھەندێك بەسەر ھەندێكی دیكەدا دام و دەزگەكانی دەخاتەگەر، کە دەکاتە ژێردەستمانەوەی [کۆیلەمانەوەی] ژێردەستان و گۆڕانی سەروەرانی داگیرکەر بە سەروەرانی هاوزمان! ئێمەی تاكی كورد ئەگەر دوایین بینەری ئەو ڕاستییە نەبین، ئەوا یەكەمین نین. بەچاوی خۆمان دیتمان كە چۆن دەزگە سەركوتگەرەكان ڕێكخرانەوە، چۆن بەکرێگیراوان و جەلادانی داگیركەر كرانە “چەکداری شۆڕشگێڕ” و چۆن نایەكسانی چینایەتی لەنێوان تاكەكانی كۆمەڵگەی كوردستاندا، لە سایەی دەسەڵاتی بۆرجوازی كورددا لە ساڵی ١٩٩٢ تا ٢٠١٢ گەیێنراوەتە ئەوپەڕی ڕادە. ئەگەر كەسانێكی دیكە پەیدادەبن و وەك گلەیی لە فەرمانداریی ئێستا، خەونی دەوڵەتێكی دیكە بەناوی “سێكیولاریست” و “سۆشیالیست” و “كرێكار”ەوە دەكەنە ئەڵتەرناتیڤی ئەوەی ئێستا، ئەوا دەتوانم بڵێم، لە دەوڵەتەكانی ڕوسیا و خۆرھەڵاتی ئەوروپا و ئاسیا و ئەمەریكای لاتین و ئەفەریكا، کە بەناوی “سۆشیالیزم” و “پڕۆڵیتاریا”وە پرۆلیتاریا و سۆشیالیستخوازەکانیان سەرکوتدەکرد، باشتر نابن و لە بەرانبەر “سێكیولاریزم”ەكەشیان، لە دەوڵەتەكانی خۆرھەڵاتی ناوینەوە بگرە تا ئەوروپا و ئەمەریكا و ئوسترالیا، دەتوانین نیشانیانبدەین، بێجگە لە پێشینەی كوشتوبڕ و جینۆساید و دیكتاتۆری و جەنگە جیھانییەكان و بۆمبی ئەتۆمی و چەكی كیمیایی و بایەلۆجی و لەسێدارەنانیان، ھەنووكەش نایەكسانی ئابووریی تیایاندا بوونێكی نكۆڵیھەڵنەگرە و دەزگەكانی دەوڵەتە “سێكیولاریستەكان” ھەمان ئەرك و فەرمانی چینایەتی ئەنجامدەدەن، كە دەزگەكانی دەوڵەتە دیكتاتۆریی و مەزھەبیەکانی ئەفگانستان و عیراق و ئێران و سعودیە و ..تد ئەنجامیاندەدەن، نموونەی زیندووش لەو بارەوە، بڕواننە سەرکوتی مانگرتن و خۆپیشاندانەكانی بریتانیا دەهەی هەشتای سەدەی رابوردوو، سەرکوتی خۆپیشاندانەکانی شیكاگۆی ئەمەریكا لە ساڵانی نەوەدەکانی سەدەی ڕابوردوو و سەركوتی خۆپیشاندانەكانی دژی جیھانگیری سەرمایەداری و جەنگەكانی لە بالكان و خۆرھەڵاتی ناوین و.. تد لە سەرەتای هەزارەی سێیەمدا لە کیشوەرەکانی ئەوروپا و ئەمەریکای ژێر سایەی سەروەریی دێمۆکراسیی پارلەمانی و “دەوڵەتی نەتەوەیی” و “بەرژەوەندی نیشتمانی” !
*************************************************************
بۆ خوێندنەوەی بەشی یەكەم، كرتە لەسەر ئەم بەستەرەی خوارەوە بكە
بەشی یەكەم : http://wp.me/ppHbY-HN
بەشی دووەم : http://wp.me/ppHbY-HY
بەشی سێیەم : http://wp.me/ppHbY-If
بەشی چوارەم: http://wp.me/ppHbY-IH
بەشی پێنجەم: http://wp.me/ppHbY-IN
بەشی شەشەم: http://wp.me/ppHbY-Jg
بەشی حەوتەم: http://wp.me/ppHbY-Jo
بەشی هەشتەم: http://wp.me/ppHbY-Jv
بەشی نۆهەم : http://wp.me/ppHbY-JO
خه‌می نان و خه‌ونی ئازادی * http://hejeen.wordpress.com 