Tussen 1.000.000 en 800.000 jaar geleden splitsten zich de wegen van twee arcahïsche mensentypes, neanderthalers en denisovanen

In maart 2010 werd bekend gemaakt dat men er in geslaagd was mtDNA te analyseren van een vingerbotje van een jeugdig individu uit de Denisovagrot in het Altaïgebergte (Siberië). Het botje is 41.000 jaar oud, een periode wanneer daar ook moderne mensen (Homo sapiens) zouden kunnen geleefd hebben. Later werden ook een teenbotje en een tand (waaruit men ook mtDNA kon extraheren) gevonden, waarschijnlijk van andere individuen, maar van dezelfde bevolking en 48.500 jaar oud. Het mtDNA van deze mensen was verschillend van dat van  neanderthalers en van moderne mensen. De researchers stelden ook dat deze groep een gemeenschappelijke oorsprong had met de neanderthalers en zich vermengde met de voorouders van hedendaagse Melanesiërs en Australische aboriginals. Dit was met andere woorden een sensationele ontdekking, er was een nieuw mensentype ontdekt, de mens van Denisova.

De Denisovanen hebben zich waarschijnlijk van of via de Indusvallei verspreid naar Oceanië en Zuidoost-Azië. 16% van de cambojaanse genen komen van hen!

Dit mensentype verschilt met Homo sapiens in 385 nucleotiden, de neanderthaler slechts 202, op een totaal van 16.500. Neanderthalers en de mens van Denisova hadden ongeveer 1.000.000 à 800.000 jaar geleden een gemeenschappelijke voorouder. Daarna liep hun geschiedenis grotendeels uit elkaar. Ter vergelijking Homo sapiens en chimpansees hebben in 1462 nucleotiden verschillen.

De mensen van Denisova zouden kunnen eerder uit Afrika vertrokken zijn dan de voorouders van de neanderthalers. Een andere mogelijkheid is dat een exodus van Homo heidelbergensis naar b.v. Zuidwest-Azië daar later leidde tot een splitsing. Een aantal vertrok richting Europa (de latere neanderthalers) en een ander deel richting Noord- en Zuid-Azië (de Denisovanen).

Er zijn ingewikkelde scenario’s mogelijk. De Denisovanen zouden kunnen gefloreerd hebben in Zuid-Indië en zich pas honderdduizenden jaren later verspreid hebben tot in Centraal Azië.

De Denisovagrot in Zuid-Siberië

Van de ene verrassing naar de andere

Was de verrassing groot dat een nieuw mensentype was ontdekt er volgde en zo mogelijk nog grotere verrassing. Denisovagenen kwamen ook voor in Papoea-Nieuw-Guinea, Melanesië (beide 4 à 6%), Australië en China. De Mamanwanegrito’s op de Filippijnen, inwoners van Fiji en Oost-Indonesië hebben ook Denisovagenen. Daar staat tegenover dat de zwarte mensen (negrito’s) van de Andamaneilanden en de eveneens zwarte Jehai van Maleisië geen Denisovagenen hebben. Een grote verrassing was dat bij Cambodjanen tot 16% Denisovagenen gevonden werden. In Kampuchea moeten de daar wonende Denisovanen zich vermengd hebben met de Oost-Aziatische golf (Chinezen, Tibetanen, Koreanen).

Hoe kan dit alles verklaard worden?

Zoals uitgelegd in mijn tweede boek en vorige blogs trokken tusen 80.000 en 65.000 jaar geleden Homo sapiensen van Oost-Afrika naar het gebied van de (droge) Perzische Golf en de Indusvallei. Het is zeker dat daar toen andere, oudere mensentypes woonden. De kans is groot dat zij nauw verwant waren met de mensen van Denisova. Waarom? Omdat de kans dat de in Oceanië en Zuidoost-Azië teruggevonden Denisovagenen door een omweg van Homo sapiens via Centraal-Azië  daar terecht kwamen uiterst klein is. Voor een dergelijke omweg is b.v. geen enkele archeologische aanwijzing.

Er  is een eenvoudige uitleg mogelijk voor het feit dat op de Andamans en bij de Jehai van Maleisië geen Denisovagenen gevonden werden terwijl die wel elders voorkwamen. Niet alle Afrikanen die tussen 80.000 en 65.000 jaar geleden uit Oost-Afrika vertrokken vermengden zich met een ouder mensentype. De kans is groot dat er toen minstens twee, misschien veel meer, menselijke exodussen uit Afrika vertrokken zijn, die verschillende wegen volgden en zich al dan niet vermengden met oudere mensentypes. Op amper een paar jaar tijd is een oud wetenschappelijk probleem opgelost. De vraag of oudere mensentypes als neanderthalers zich verlengden met Homo sapiens. Vandaag kunnen we zekerheid zeggen dat dit wel het geval is. In Cambodja loopt het percentage van een ouder mensentype zelfs op tot 16%.

Marc.vermeersch@gmail.com
De stamboom van Homo sapiens en meer (1)
De stamboom van Homo sapiens en meer (2)
De stamboom van Homo sapiens en meer (3) Denisovamensen
De stamboom van Homo sapiens en meer (4) archaïsche mensen in Afrika