[:gj]ગાંધીનગર, 1 ફેબ્રુઆરી 2021
2021માં ગુજરાતમાં હળદરનું 4500 હેક્ટર વાવેતર થયું છે. હળદર અનેક રોગોમાં વપરાય છે. તેનું તેલ ગાંઠમાંથી બને છે. તેના પાન ખેડૂતો ફેંકી દેતાં હોય છે, પણ ગુજરાતના ધોરાજીના ખેડૂત હરસુખ હીરપરાએ હળદરના લીલા છોડના પાનમાંથી તેલ કાઢવાની નવી ટેકનોલોજી વિકસિત કરી છે. તેઓ હળદરના પાનમાંથી તેલ કાઢીને એક કિલોના રૂ.900ના ભાવે વેચે છે.
ખેડૂતો પાનને ફેંકી દે છે કે ખાતર બનાવે છે. નવી ટેકનિકથી હવે તે વેસ્ટથી બેસ્ટ બની ગઈ છે. બાયપ્રોડક્ટ બની છે.
હળદરના પાનમાંથી તેલ નિકળે એ અસમાન્ય બાબત છે. તેઓએ વેસ્ટમાંથી બેસ્ટ વસ્તુ બનાવી છે. લીલા પાનના જથ્થામાંથી 1 ટકા તેલ કાઢે છે. લીલા પાનમાંથી તેલ 1 ટકો નિકળે છે પણ પીળા પાનમાંથી એટલું તેલ નિકળતું નથી.
તેલનો રંગ પારદર્શક હોય છે. તેલનો ઉપયોગ સાબુ બનાવવામાં, પીઠી ચોળવા, ખુશબુ માટે, ચહેરાનો રંગ ઉઘાડવા વપરાય છે.
આયુર્વેદિક દવા
આયુર્વેદિક દવા બનાવવા માટે તેલ વપરાય છે. આયુર્વેદિક વસ્તુઓ બનાવવા, દવા બનાવવા માટે ભરપૂર ઉપયોગ થાય છે.
હોટેલોમાં વધું વપરાશ
તેલ સૌથી વધું વપરાશ હોટેલમાં છે. શાક, દાળ કે ભાતમાં તે એક ટીપું નાંખવાથી અનોખી ખુશ્બુ આવે છે. આ સુશ્બુ હોટેલના કાયમી ગ્રાહકો બનાવી આપે છે. જાણીતી હોટેલ પોતાની નામના મેળવવા હળદરના તેલનો ઉપયોગ કરે છે.
મસાલા ઉદ્યોગ
ગુજરાતની ઘણી મસાલા કંપનીઓ કે વેપારી હળદરની ખૂશ્બુ વધારવા માટે આ તેલ વાપરે છે. મસાલા ઉદ્યોમાં તે સારા એવા પ્રમાણમાં વપરાય છે. હળદરની ફ્લેવર વધારવા ઉપયોગ થાય છે.
હાઈડ્રો વોટર
પાનમાંથી તેલ બનાવતી વખતે તેમાંથી તે પાણી નિકળે તે પણ ઘણું ઉપયોગી છે. હાઈડ્રો વોટરમાં હળદળની સુગંધ આવે છે. તે ખાવાપીવાની વાનગીઓમાં વાપરી શકાય છે.
ખેતરમાં જંતુ નાશક
હાઈડ્રો વોટરનો ઉપયોગ ખેતીમાં કરી શકાય છે. તેનું પાણી ફૂગ કે ફૂગજન્ય રોગને નાબૂદ કરવા માટે વપરાય છે. તેના વપરાશથી નાની જીવાત કે ફૂદાનો નાશ કરી શકાય છે. ખેતરમાં તે પંપથી સીધું જ છાંટી શકાય છે.
હળદરના એક કિલોના રૂ.300 મળે પણ તેની સાથે તેલના 500થી 900 કિલાના ભાવે મળે છે. વળી હાઈડ્રોવોટરને પણ ખેડૂતો વેંચી શકે છે.
હળદર પાકની વચ્ચે મેન્થા ઉગાડવામાં આવે તો ખેડૂતોને સારો ફાયદો થાય છે.
મશીન
હળદર કાઢવા માટે જે મશીન આવે છે તે સ્ટેનલેશ સ્ટીલનું 5થી 8 કલાકમાં 300 કિલો પાનથી તેલ અલગ કરી શકે એવું રૂપિયા 2.50 લાખમાં આવે છે. 500 કિલોનું એસએસનું 4 લાખમાં આવે છે. એરોમેટીક મીશન હેઠળ સરકાર 5 લાખ રૂપિયા સુધીના મશીન પર 50 ટકા સબસિડી આપે છે. બળતણ તરીકે લાકડા, ઈલેક્ટ્રિસીટી કે ગોબર ગેસ વાપરી શકાય છે.
સબસિડી
આર્યુવેદીક કે એરોમેટીક ખેતી કરવા માટે ગુજરાત સરકાર એક હેક્ટર દીઠ રૂપિયા 12500ની સબસિડી 4 હેક્ટર સુધી આપે છે.
ખેડૂતો પાન બળી મૂકે છે
હળદરના પાનનો નિકાલ કરવો ખેડૂતો માટે માથાનો દુખાવો છે. કારણ કે પાન કાઢવા માટે સારી એવી મજૂરી ચૂકવવી પડે છે. તેથી ખેડૂતો તેને ખેતરમાં જ રાખી મૂકે છે અને સુકાય જાય એટલે જમીન પર સળગાવી નાંખે છે. પાનમાંથી કોઈ આવક નથી, પણ ખર્ચ થાય છે.
હળદર કરતાં 5 ગણાં પાન
એક છોડમાં હળદરની ગાંઠ 400 ગ્રામ નિકળે છે. તેનું 4થી 5 ગણું પાનનું વજન હોય છે. હળદર 80 ટકા પાકી જાય પછી કાપણીના એક અઠવાડિયા પહેલા લીલા પાન કાઢી શકાય છે. તેથી તેલ નિકળવાની શક્યતા વધી જાય છે. એક એકરમાં 1600 મણ પાન નિકળી શકે છે.
ઉત્પાદન વધારો
ભારતીય મસાલા સંશોધન સંસ્થાએ ઓછા પાણીએ 30 ટકા વધું જંગી ઉપજ આપતી, ટૂંકા ગાળામાં પાકી જતી હળદરની નવી જાત IISR PRAGATI (પ્રગતિ) વિકસાવી છે. હળદરના ઉત્પાદનમાં ગુજરાત પાછળ છે. ગુજરાતનો વેપાર બે ગણો થઈ શકે તેમ છે. જેમાં તેલ કાઢવાનું પ્રમાણ વધી શકે છે. 200થી 180 દિવસમાં પાક થાય છે. હેક્ટરે દીઠ 38 ટન જંગી ઉત્પાદન આપે છે. અનુકૂળ પરિસ્થિતિ મળે તો 52 ટન જેટલું કલ્પનાતીત ઉત્પાદન આપે છે. ખાસ કરીને ગ્રીન હાઉસમાં નિયંત્રિત વાતાવરણમાં તે વધું ઉત્પાદન આપે છે.
ગુજરાતમાં વાવેતર
ગુજરાતમાં 4005 હેક્ટર વિસ્તારમાં પીળી હળદળનું વાવેતર થાય છે. જેમાં અંદાજે 80 હજાર ટન હળદર પેદા થાય છે. સરેરાશ 19.70 ટન એક હેક્ટર દીઠ પેદા થાય છે. તેના 4 ગણા પાન થઈ શકે છે. ગુજરાતના લોકો બહારની હળદરનો પાઉડર ખાય છે. હળદર તો મોટા ભાગે લીલી હળદર તરીકે વેચાય છે. જ્યારે પાઉડર માટે બીજા રાજ્યો પર આધાર રાખવો પડે છે.
આ પણ વાંચો
લાખોની નોકરી છોડી આણંદના એન્જિનિયરે ઓર્ગેનિક હળદરની ખેતી શરૂ કરી, વાર્ષિક 1.25 કરોડનું ટર્નઓવર
હળદરના ફાયદા
હળદર નિયમિત લેવાથી 14 બીમારીઓ થતી નથી.
વિશ્વમાં હળદર પર 56 હજાર પ્રયોગો થયા છે.
વિશ્વની સૌથી મોંઘી દવામાં હળદર વપરાય છે.
કરક્યુમીન નામનું રસાયણ ઈસોફેજ્યલ કેન્સરના કોષોનો પણ નાશ કરે છે.
મેદસ્વિતા, એન્ટિસેપ્ટિક, ઘાની રૂઝ, રક્ત શુદ્ધિ, વજન ઓછું થશે, મેદ ઘટે, સૌંદર્યવર્ધક, મધુપ્રમેહ, મૂત્રમાર્ગ, ચામડીના રોગો, રક્તવિકાર, બરોળ, લીવર, કમળો, સંગ્રહણી, શીળસ, દમ, ઉધરસ, શરદી, કાકડા, ગળું, મોંનાં ચાંદાં, અવાજ બેસી જવો, રોગપ્રતિરોધક, પીરિયડ, પેટમાં કીડા, વણજોઇતા વાળ, સ્ટ્રેચ માર્ક્સ, દાંત, સુસ્તી, લોહીની ઉણપ, મગજ, યાદશક્તિમાં ફાયદાકારક છે.
દેહનો રંગ સારો કરનાર, લોહી પાતળું, મળને ઉખેડનાર, ખંજવાળ મટાડનાર, કફ, પિત્ત, પીનસ, અરુચિ, કુષ્ટ, વિષ, પ્રમેહ, વ્રણ, કૃમિ, પાંડુરોગ, અપચાનો નાશ કરે છે.
રહે છે, ગેસની સમસ્યા દૂર થાય છે, કોલેસ્ટ્રોલ નિયંત્રણમાં રહે છે, સાંધાના દુખાવામાં ઝડપી રાહત મળે છે, શરદી ઉધરસની સમસ્યા ક્યારેય થતી નથી.
શેકેલી હળદર સાથે કુવારપાઠાનો ગર્ભ હરસ મટાડે છે.
મધ કે ગરમ દૂધ કે અડધી ચમચી હળદર, અરડુસીનો રસ ત્રણ ચમચી, એક ચમચી મધ સાથે કફ, ગળાના રોગ, કાકડા, ઉધરસ, સળેખમ મટે છે.
લીલી હળદર ચાવીને ખાવાથી, રાતે સૂતી વખતે સૂચવાથી કફપ્રકોપ, ચામડીના રોગો, પ્રમેહ, રક્તનો બગાડ, સોજા, પાંડુરોગ, વ્રણ-ચાંદાં-ઘા, કોઢ, ખંજવાળ, વીષ, અપચો વગેરે મટે છે.
આમળાં સાથે સમાન લેવાથી પ્રમેહ મટે છે.
હળદર, ગોળ, ગોમુત્ર લેવાથી એક વર્ષમાં હાથીપગામાં રાહત થાય છે.
હળદર, ફટકડી, પાણીથી ચામડીના મોટા ભાગના રોગો મટે છે.
હળદર, મીઠું, પાણીનો લેપ કરવાથી મચકોડનો સોજો મટે છે.
હળદર, લોધરના લેપથી સ્તનનો સોજો મટે છે.
સાકર સાથે ચુસવાથી અવાજ, સ્વર સારો થાય છે.
એક મહીનામાં ટોક્સીક દૂર કરવામાં મદદ કરે છે.
આમળા સાથે ઉકાળો લેવાથી શરીરની બળતરા ઓછી થાય છે.
શુદ્ધ ઘીમાં હરસ-મસામાં રાહત કરે છે.
સુખડ, રસાંજનનું ચૂર્ણ, ગુલાબજળથી ખીલ ગાયબ થાય છે.
મુલતાની માટી, ચંદન, ગુલાબજળનો પેક કાળા ડાઘ, ચકામા, કુંડાળા કરચલી દૂર કરે અને ત્વચા સુંદર બને છે.
લીમડાના પાનની રાખ, મધ કે પાણી સાથે લેપથી ગુમડાં જેવા મોટા, પાકેલા ખીલ પણ મટે છે.
ખતરો
ઉપાય માટે વૈદ્ય કહે તેમ જ કરો.
વધુ પડતી હળદર નુકશાનકારક છે.
કક્યુર્મિન રોજ 500 થી 1000 મિલીગ્રામથી વધવું ન જોઈએ. એક ગાંઠમાં 200 મિલીગ્રામ હોય છે.
કન્ક્યુર્મિનનું પ્રમાણ શરીર માટે યોગ્ય માનવામાં આવે છે. રોજ 500 મિલીગ્રામ હળદર વાજબી છે.
વધુ હળદર પેટને ખરાબ, પિત્ત, પાચનતંત્ર, ડાયેરિયા, ગેસ, કબજીયાત, ઉબકા, ઉલ્ટી થઈ શકે છે.
બ્લડ સુગર ઓછી થઈ શકે.
કિડનીમાં પથરી હોય તો ન લો, 2% ઓક્સાલેટ નપકસાન કરે છે.
ગર્ભવતી મહિલા, બાળકોને સ્તનપાન, ગર્ભના બાળકને નુકસાન કરી શકે છે.
કમળામાં ન વાપરો.
શરીરની રોગપ્રતિકારક શક્તિ ઘટી શકે છે. તમે જો નિશ્ચિત માત્રથી વધુ પ્રમાણમાં હળદર ખાઈ રહ્યા ચો તોત તમને ઉબકા આવવા કે ઉલ્ટી ત્વની સમસ્યા પણ સર્જાઈ શકે છે. ઉપરની જાણકારી માટે વૈદ્યની સલાહ લઈને પછી જ ઉપયોગ કરવો.[:en]Gandhinagar, 1 January 2021
In 2021, turmeric has been planted on 4500 hectares in Gujarat. Turmeric is used in many diseases. Its oil is made from lumps. Thousands of its tons of leaves are thrown away by farmers, but Harsukh Hirapara, a farmer from Dhoraji, Gujarat, has developed a new technique to extract oil from the green leaves of turmeric plant. They extract oil from turmeric leaves and sell the oil for 500 to 900 rupees per kg.
Farmers throw away leaves or burn in the field. With the new technology, this leaves now become the best. It is not normal to remove oil from turmeric leaves. He has bested West. Extracts 1% oil from green leaves. Green leaves contain 1% oil but are lower in yellow leaves.
The color of the oil is transparent. The oil is used to make soap, for fragrance, to lighten the complexion.
Ayurvedic medicine
Oil is used to make Ayurvedic medicine.
Use in hotels food
Hotels consume the most turmeric oil. Putting oil drop of it in vegetables, rice brings out a unique aroma. This makes hotel a permanent customer. The famous hotel uses turmeric oil to get its name.
Spice industry
Many spice companies or traders of Gujarat use this oil to enhance the aroma of turmeric. It is used in good quantity in the spice industry. Turmeric powder is used to enhance the taste.
Hydro water
When making oil, it draws out water from the leaves. It is also very useful. Hydro water smells of turmeric. It can be used in food dishes.
Pesticides for the farm
Hydro water can be used in agriculture. Its water is used to eradicate fungal or fungal diseases. Its use can kill small insects or fungi. It can be sprayed directly from the pump in the field.
Turmeric is available at Rs 300 per kg, but oil is Rs 500 to Rs 900 per kg. Farmers can also sell hydro water.
If Mentha is grown in the midst of turmeric crop, farmers get good benefits.
Machine
The machine that comes to extract oil from turmeric leaves costs Rs 2.50 lakh, which is made of stainless steel. Can remove oil from 300 kg of leaf in 5 to 8 hours. 500 kg SS machine comes for 4 lakh rupees. Wood, electricity or dung gases are used as fuel.
Subsidy
Under the Aromatic Mission, the government provides 50 percent subsidy on machines up to Rs 5 lakhs. The government of Gujarat gives a subsidy of Rs 12500 per hectare for Ayurvedic or aromatic farming up to 4 hectares.
Farmers burn leaves
Disposal of turmeric leaves is a headache for farmers. Because the leaves have to be paid for the removal. So farmers keep it in the field and burn it on the ground when it dries. There is no income from leaves, but there are costs.
5 times more leaves than turmeric
400 grams of turmeric is produced from a plant. The weight of the leaf is 4 to 5 times that of turmeric root. After 80 percent turmeric is ripe, green leaves can be removed one week before harvest. So oil comes out good. 1600 man of leaves can be produced in an acre.
Increase production
Gujarat is backward in turmeric production. Indian Institute of Spices Research has developed a new variety, IISR PRAGATI (Pragati), short-term ripening turmeric that gives 30 percent more yield with less water. 200 to 180 days ready. Yield is 38 tonnes per hectare. Gives unimaginable production of 52 tonnes if found favorable conditions. It produces more in a controlled environment, especially in greenhouses.
Gujarat’s turmeric trade may double with the new verity. In which extracting oil leads to a 25 percent increase in income.
Farming in Gujarat
Yellow turmeric was cultivated in Gujarat in 2019 in an area of 4005 hectares. About 80 thousand tonnes of turmeric is produced. 2021 is 4500 to 5000 hectares. An average production of 19.70 tonnes per hectare. It may have 4 times the leaves. People of Gujarat eat turmeric powder from outside. Turmeric is mostly sold as green turmeric. While for powder, other states have to depend.
Read this
Benefits of turmeric
Regular consumption of turmeric does not cause 14 diseases.
There have been 56 thousand experiments on turmeric in the world.
Turmeric is used in the world’s most expensive medicine.
A chemical called curcumin also kills esophageal cancer cells.
Obesity, antiseptic, wound healing, blood purification, weight loss, fat loss, cosmetics, diabetes, urinary tract diseases, urinary tract diseases, hemorrhoids, spleen, liver, jaundice, colic, urticaria, urticaria, asthma, cough , Beneficial in cold, tonsils, sore mouth, voice, fainting, period, stomach worms, unwanted hair, stretch marks, rash, drowsiness, anemia, brain, memory.
Improves body complexion, dilutes blood, removes feces, cures itching, eliminates phlegm, bile, pineapple, anorexia, leprosy, toxin, spasm, ulcers, worms, vitiligo, indigestion.
Nausea, gas problem goes away, cholesterol remains under control, joint pain is quickly relieved, cold-cough problem Does not happen.
Roasted turmeric cures piles.
Honey or warm milk or half a teaspoon of turmeric, three teaspoons of Ardusi juice, cough with one spoon of honey, sore throat, tonsillitis, cough, sneeze.
Eating green turmeric lick cures cough, skin diseases, spasm, anemia, swelling, vitiligo, ulcer-ulcer-sores, leprosy, itching, poisoning, indigestion etc. at bedtime.
Gout is cured by taking the same with amla.
Taking turmeric, jaggery, cow urine provides relief in Elephantiasis in one year.
Most skin diseases are cured by turmeric, alum, water.
Applying turmeric, salt, water reduces swelling of the sprain.
Breast swelling disappears with turmeric, lotion paste.
Sucking with sugar improves voice, tone.
Helps eliminate toxins in a month.
Boiling with amla reduces swelling in the body.
Pure ghee gives relief from piles.
A pleasant, moisturizing powder, rose water makes acne disappear.
Multani mud, sandalwood, rose water pack removes black spots, rashes, wrinkles and makes skin beautiful.
Applying neem leaves ashes, honey or water also removes large, ripe grains like boils.
Risk in turmeric
Do as the doctor, vaidya says.
Excess turmeric is harmful.
Curcumin should not exceed 500 to 1000 mg daily. A tumor contains 200 mg.
Concurmin levels are considered appropriate for the body. 500 mg turmeric per day is appropriate.
Excess turmeric can cause stomach, bile, digestive system, diarrhea, gas, constipation, nausea, vomiting.
Blood sugar may be reduced.
If you have kidney stones, do not take it, 2% oxalate is destroyed.
Pregnant women, lactating babies, can damage the fetus.
Do not use in jaundice.
The body’s immune system may be weakened. If you are eating more than the prescribed amount of turmeric, you may have nausea or vomiting. Use the above information only after consulting a doctor.(translated from Gujarati)[:hn]गांधीनगर, 1 जमवरी 2021
2021 में, गुजरात में 4500 हेक्टेयर में हल्दी लगाई गई है। हल्दी का उपयोग कई बीमारियों में किया जाता है। इसका तेल गांठ से बनाया जाता है। इसकी हजारो टन पत्तियों को किसानों द्वारा फेंक दिया जाता है, लेकिन गुजरात के धोराजी के किसान हरसुख हिरपारा ने हल्दी के पौधे की हरी पत्तियों से तेल निकालने के लिए एक नई तकनीक विकसित की है। वे हल्दी के पत्तों से तेल निकालते हैं और तेल 500 से 900 रुपये प्रति किलो में बेचते हैं।
किसान पत्तियों को फेंक देते हैं, या खाद बनाते हैं, खेत में जला देंते है। नई तकनीक के साथ यह अब पत्ते सर्वश्रेष्ठ बन गया है। हल्दी के पत्तों से तेल निकालना सामान्य नहीं है। उन्होंने वेस्ट को बेस्ट किया है। हरी पत्तियों की मात्रा से 1% तेल निकालता है। हरी पत्तियों में 1% तेल होता है लेकिन पीले पत्ते में कम होते हैं।
तेल का रंग पारदर्शी होता है। तेल का उपयोग साबुन बनाने, खुशबू के लिए, रंग को हल्का करने के लिए किया जाता है।
आयुर्वेदिक चिकित्सा
आयुर्वेदिक औषधि बनाने के लिए तेल का उपयोग किया जाता है। बड़े पैमाने पर आयुर्वेदिक दवा बनाने के लिए उपयोग किया जाता है।
होटलों में अधिक उपयोग
होटलों में तेल की सबसे ज्यादा खपत होती है। सब्जियों, दाल या चावल में इसकी एक बूंद डालने से एक अनूठी सुगंध निकलती है। यह सुब्बू होटल का स्थायी ग्राहक बनाता है। प्रसिद्ध होटल अपने नाम को पाने के लिए हल्दी के तेल का उपयोग करता है।
मसाला उद्योग
गुजरात की कई मसाला कंपनियां या व्यापारी इस तेल का इस्तेमाल हल्दी की सुगंध को बढ़ाने के लिए करते हैं। मसाला उद्योग में इसका उपयोग अच्छी मात्रा में किया जाता है। हल्दी पावडर का स्वाद बढ़ाने के लिए इस्तेमाल किया जाता है।
पन पानी
तेल बनाते समय पत्तीओ से पानी बाहर निकालता है। वो भी बहुत उपयोगी है। हाइड्रो वाटर में हल्दी की खुशबू आती है। इसका उपयोग खाद्य व्यंजनों में किया जा सकता है।
खेत पर कीटनाशक
हाइड्रो वाटर का उपयोग कृषि में किया जा सकता है। इसका पानी फफूंद या फफूंद जनित रोगों को मिटाने के लिए उपयोग किया जाता है। इसका उपयोग छोटे कीड़े या कवक को मार सकता है। खेत में सीधे पंप से इसका छिड़काव किया जा सकता है।
हल्दी 300 रुपये प्रति किलो पर उपलब्ध है, लेकिन तेल 500 रुपये से 900 रुपये किलो है। किसान हाइड्रो वाटर भी बेच सकते हैं।
हल्दी की फसल के बीच मेंथा को उगाया जाए तो किसानों को अच्छा लाभ मिलता है।
मशीन
हल्दी के पत्ते से तेल निकालने के लिए जो मशीन आती है, उसकी कीमत 2.50 लाख रुपये होती है, जो स्टेनलेस स्टील से बनती है। 5 से 8 घंटे में 300 किलो पत्ती से तेल अलग कर सकती है। 500 किलो का एसएस मशीन 4 लाख रुपये में आता है। लकड़ी, बिजली या गोबर गैस का उपयोग ईंधन के रूप में किया जाता है।
सबसिडी
एरोमैटिक मिशन के तहत, सरकार 5 लाख रुपये तक की मशीनों पर 50 प्रतिशत सब्सिडी प्रदान करती है। गुजरात सरकार 4 हेक्टेयर तक आयुर्वेदिक या सुगंधित खेती के लिए 12500 रुपये प्रति हेक्टेयर की सब्सिडी देती है।
किसान पत्तियां जलाते हैं
हल्दी के पत्तों का निपटान किसानों के लिए सिरदर्द है। क्योंकि पत्तियों को निकालने के लिए वेतन देना पड़ता है। इसलिए किसान इसे खेत में रखते हैं और सूखने पर जमीन पर जला देते हैं। पैन से कोई आमदनी नहीं है, लेकिन लागतें हैं।
हल्दी की तुलना में 5 गुना अधिक पत्तियां
एक पौधे से 400 ग्राम हल्दी निकलती है। पत्ति का वजन हल्दी मूल 4 से 5 गुना ज्यादा होता है। हल्दी के 80 प्रतिशत पकने के बाद हरी पत्तियों को फसल से एक सप्ताह पहले हटाया जा सकता है। तो तेल अच्छा निकलता है। एक एकड़ में पत्तियों के 1600 टीले-मन पैदा हो सकते हैं।
उत्पादन में वृद्धि
भारतीय मसाला अनुसंधान संस्थान ने नई किस्म, IISR PRAGATI (प्रगति), अल्पकालिक पकने वाली हल्दी विकसित की है जो कम पानी के साथ 30 प्रतिशत अधिक पैदावार देती है। हल्दी उत्पादन में गुजरात पिछड़ा है। 200 से 180 दिनों में तैयार। प्रति हेक्टेयर 38 टन की पैदावार होती है। अनुकूल परिस्थितियाँ मिलने पर 52 टन का अकल्पनीय उत्पादन देता है। यह एक नियंत्रित वातावरण में अधिक उत्पादन करता है, विशेष रूप से ग्रीनहाउस में।
नई क्शम से गुजरात का हल्दी का व्यापार दोगुना हो सकता है। जिसमें तेल निकालने से आमदानी में 25 प्रतिसत वढौती होती है।
गुजरात में खेती
पीली हल्दी की खेती गुजरात में 2019 में 4005 हेक्टेयर क्षेत्र में थी। लगभग 80 हजार टन हल्दी का उत्पादन होता है। 2021 में 4500 हेक्टर है। प्रति हेक्टेयर औसतन 19.70 टन का उत्पादन होता है। इसमें 4 गुना पत्ते हो सकते हैं। गुजरात के लोग हल्दी पाउडर बाहर से ला कर खाते हैं। हल्दी को ज्यादातर हरी हल्दी के रूप में बेचा जाता है। जबकि पाउडर के लिए दूसरे राज्यों पर निर्भर रहना पड़ता है।
और पढे
हल्दी के फायदे
हल्दी के नियमित सेवन से 14 बीमारियां नहीं होती हैं।
दुनिया में हल्दी पर 56 हजार प्रयोग हुए हैं।
हल्दी का इस्तेमाल दुनिया की सबसे महंगी दवा में किया जाता है।
करक्यूमिन नामक एक रसायन एसोफैगल कैंसर कोशिकाओं को भी मारता है।
मोटापा, एंटीसेप्टिक, घाव भरने, रक्त शोधन, वजन घटाने, वसा हानि, सौंदर्य प्रसाधन, मधुमेह, मूत्र पथ के रोग, मूत्र पथ के रोग, बवासीर, तिल्ली, जिगर, पीलिया, पेट का दर्द, पित्ती, पित्ती, अस्थमा, खांसी, सर्दी, टॉन्सिल, गले मुंह, आवाज, बेहोशी, पीरियड, पेट के कीड़े, अनचाहे बाल, स्ट्रेच मार्क्स, दांत, उनींदापन, एनीमिया, दिमाग, याददाश्त में फायदेमंद।
शरीर के रंग में सुधार, रक्त को पतला करता है, मल को हटाता है, खुजली को ठीक करता है, कफ, पित्त, अनानास, एनोरेक्सिया, कुष्ठ, विष, प्रमेह, अल्सर, कृमि, विटिलिगो, अपच को नष्ट करता है।
जी मिचलाना, गैस की समस्या दूर हो जाती है, कोलेस्ट्रॉल नियंत्रण में रहता है, जोड़ों के दर्द से जल्दी राहत मिलती है, सर्दी-खांसी की समस्या कभी नहीं होती है।
भुनी हुई हल्दी बवासीर को ठीक करती है।
शहद या गर्म दूध या आधा चम्मच हल्दी, तीन चम्मच अर्दुसी रस, एक चम्मच शहद के साथ खांसी, गले में खराश, टॉन्सिलाइटिस, खांसी, छींक।
हरी हल्दी की चाट खाने से रात को सोते समय खांसी, चर्म रोग, प्रमेह, खून की कमी, सूजन, विटिलिगो, अल्सर-अल्सर-घाव, कुष्ठ, खुजली, जहर, अपच आदि ठीक हो जाते हैं।
आंवला के साथ समान लेने से गाउट ठीक हो जाता है।
हल्दी, गुड़, गोमूत्र लेने से एक वर्ष में एलिफेंटियासिस में आराम मिलता है।
हल्दी, फिटकरी, पानी से त्वचा के अधिकांश रोग ठीक हो जाते हैं।
हल्दी, नमक, पानी लगाने से मोच की सूजन कम हो जाती है।
हल्दी, लोशन पेस्ट के साथ स्तन सूजन गायब हो जाती है।
चीनी के साथ चूसने से आवाज, टोन में सुधार होता है।
एक महीने में विषाक्त पदार्थों को खत्म करने में मदद करता है।
आंवले के साथ उबालने से शरीर में सूजन कम हो जाती है।
शुद्ध घी बवासीर से राहत देता है।
सुखद, मॉइस्चराइजिंग पाउडर, गुलाब जल मुँहासे गायब कर देता है।
मुल्तानी मिट्टी, चंदन, गुलाब जल पैक काले धब्बे, चकत्ते, झुर्रियों को दूर करता है और त्वचा को सुंदर बनाता है।
नीम के पत्तों की राख, शहद या पानी को लगाने से फोड़े जैसे बड़े, पके दाने भी दूर हो जाते हैं।
खतरा
जैसा डॉक्टर कहे वैसा करें।
अत्यधिक हल्दी हानिकारक है।
Curcumin दैनिक 500 से 1000 मिलीग्राम से अधिक नहीं होनी चाहिए। एक ट्यूमर में 200 मिलीग्राम होता है।
कॉन्सुरमिन का स्तर शरीर के लिए उपयुक्त माना जाता है। प्रतिदिन 500 मिलीग्राम हल्दी उचित है।
अधिक हल्दी पेट, पित्त, पाचन तंत्र, दस्त, गैस, कब्ज, मतली, उल्टी का कारण बन सकती है।
ब्लड शुगर कम हो सकता है।
यदि आपके पास गुर्दे की पथरी है, तो इसे न लें, 2% ऑक्सालेट नष्ट हो जाता है।
गर्भवती महिलाओं, स्तनपान करने वाले बच्चे, भ्रूण को नुकसान पहुंचा सकते हैं।
पीलिया में उपयोग न करें।
शरीर की प्रतिरक्षा प्रणाली कमजोर हो सकती है। यदि आप हल्दी की निर्धारित मात्रा से अधिक खा रहे हैं, तो आपको मतली या उल्टी हो सकती है। उपरोक्त जानकारी के लिए डॉक्टर से सलाह लेने के बाद ही उपयोग करें। (गुजराती से अनुवादित)[:]
