3 Mart Müzik Özgürlüğü Günü

Bugün 3 Mart “Müzik Özgürlüğü Günü (Music Freedom Day)”. Bu vesileyle ülkemizde ve dünyada müziğe ve müzisyene getirilen yasaklara şöyle bir bakmak istedik.

Salt bir sanat ürünü olması dışında direkt veya dolaylı olarak pek çok ifade biçimlerini içinde barındıran müzikler, dünyamızın pek çok yerinde farklı güçler ve düşünceler tarafından sansürleniyor ve yasaklanıyor. Fakat öte yandan da tüm bu yasakları dünyaya duyurmaya ve bunlara engel olmaya çalışan da bir oluşum var: Freemuse (“Özgür İlham” diyelim kabaca.) Freemuse, dünyanın her yerinden çeşitli müzisyen ve müzikseverlerin oluşturduğu bir platform ve adından da anlaşılacağı üzere müziğin ve müzisyenlerin özgürlüğünü temel alan bir oluşum.

Freemuse, sitesindeki verilere göre yıl yıl müziğin en çok sansüre uğradığı ülkeleri sıralıyor. 2014 senesinde İlk sıra Rusya’nın, sonra Çin’in. Bilin bakalım 3. kim? Bildiniz, Türkiye! Peki 2015 listesi nasıl dersiniz? Yine Çin birinci, bu kez İran ikinci, Rusya üçüncü ve biz de dördüncüyüz. Dördüncülüğü ise Burundi ve Suriye ile paylaştığımızı da ekleyelim. Yine Freemuse raporlarına göre Türkiye 2014 yılında 9 adet müziğe yönelik sansür yahut saldırı vakasıyla listedeyken 2015’te bu sayı 10’a yükselmiş.

Geçtiğimiz yıllarda ülkemizde gerçekleşen ve Freemuse tarafından açıklanan, müziğin ve müzisyenin özgürlüğüne müdahale edilmiş olaylardan bazıları şöyle:

Ocak 2016 – 2002 yılından beri sergilenen “Kayıp Satranç Taşlarım” adlı çocuk oyunu, bir şarkısında geçen “Burası benim sarayım/Canım ne isterse onu yaparım” sözlerinin yanlış çağrışımlar yapabileceği gerekçesiyle Çankaya İlçe Milli Eğitim Müdürlüğü tarafından sakıncalı bulundu.

Mayıs 2015 – “Sesi Çok Güzel” isimli televizyon şarkı yarışmasında katılan 19 yaşındaki Mutlu Kaya, yarışma nedeniyle aldığı tehditlerden sonra başından vurularak ağır yaralandı.

Ocak 2014 – Rockçı imam olarak bilinen Ahmet Muhsin Tüzer hakkında soruşturma başlatıldı. (Ki birkaç gün önce de Portekiz’de konser vermek isteyen imam Diyanet izin vermemişti.)

Eğer derseniz ki “Bu sansür sadece Çin’e ya da bize mi özgü? Avrupa’da Amerika’da olmuyor mu böyle şeyler?”, şüphesiz ki oluyor. Örneğin; Billy Holiday’in ırk ayrımını anlatan şarkısı “Strange Fruit” Amerika’daki bazı radyolar tarafından yasaklanırken The Beatles’ın “Lucy in the Sky with Diamonds” şarkısı da BBC tarafından uyuşturucu çağrışımı nedeniyle yasaklanmıştı.Yani dünyanın her yerinden farklı nedenlerden olsa sıklıkla karşımıza çıkan bir durum sansür ve yasaklar.

Freemuse tarafından “Music Freedom Day” için hazırlanan yasaklı şarkılar listesini görmek ve dinlemek isterseniz buradan buradan dinleyebilirsiniz.

Yine aynı oluşum tarafından yayınlanmış bir de “Yasaklı Şarkılar” albümü var. YouTube üzerinden erişmek mümkün. Ülkemizden de Ferhat Tunç yer alıyor bir çalışma ile.