Aποστολή: Έρρικα Πελωριάδου

«Που κάνουν τίθα τ΄αλεπουδάκια;»

Tην πρώτη φορά που επισκεφθήκαμε την Παύλιανη, η κόρη μας  ήταν δυόμισι χρονών. Παρασκευή βράδυ, χειμώνας, τα πάντα καλυμμένα με χιόνια, ανεβαίναμε το δρόμο από το Μπράλο,  και τα φώτα του αυτοκινήτου ακινητοποίησαν για λίγο μια αλεπού, την ώρα που προσπαθούσε να τον διασχίσει.  Η μικρή,  γνωστό νυχτόβιο από τότε, την είδε, κι άρχισε αυτές τις ανατριχιαστικές ερωτήσεις των μικρών παιδιών, για πράγματα που έχεις ξεχάσει προ πολλού ότι  θα μπορούσαν να ήταν άξια απορίας και ενδιαφέροντος, με μια χαρακτηριστική έλλειψη του  «σ» στην προφορά της.

Αφού αναλύσαμε από κάθε δυνατή πλευρά του τι εστί αλεπού και που πήγαινε τέτοια ώρα, σταματήσαμε στην άκρη το αυτοκίνητο  και κατεβάσαμε το «γιογιό» πάνω στα χιόνια, γιατί η μικρή ήθελε να κάνει «τσίσα» της. Κι εκεί ήρθε η ερώτηση που μας αποτελείωσε: «Που κάνουν τίθα τ΄αλεπουδάκια, στα πάμπερθ τουθ ή στο γιογίο τουθ;»Παύλιανη.

Το Μνημείο των Πεσόντων στην είσοδο του χωριού, στην πλατεία η εκκλησία του Αγίου Αθανασίου, το πέτρινο δημοτικό σχολείο, τα καφενεία, δείχνουν την παραδοσιακή οργάνωση της κοινωνίας του χωριού που αποτελείται κυρίως από υλοτόμους, κτηνοτρόφους, μελισσοκόμους και αγρότες. Η πέτρα και το ξύλο είναι τα κυριότερα υλικά που χρησιμοποιούνται στη δόμηση των σπιτιών και οι στέγες τους είναι κυρίως τσίγκινες και πολύ επικλινείς, για ν΄ αντέξουν το μεγάλο βάρος του χιονιού το χειμώνα.

Την εποχή της υλοτομίας οι κορμοί των δένδρων που είναι στοιβαγμένοι στις άκρες του δρόμου ή στο άνοιγμα ανάμεσα στις δύο κοινότητες, δημιουργούν ένα πολύ εντυπωσιακό τοπίο που το χειμώνα με τα χιόνια μετατρέπεται σ΄ ένα υπέροχο αλπικό σκηνικό. Οι δασικοί δρόμοι γύρω από το χωριό, μέσα στα έλατα είναι ιδανικό τοπίο για cross country ski. Την άνοιξη,  όταν ανθίζουν οι μηλιές, το σκηνικό γίνεται μαγευτικό καθώς οι οπωρώνες απλώνονται στις πλαγιές που ανηφορίζουμε για να συναντήσουμε το χωριό, ενώ από την πάνω πλευρά το στεφανώνουν τα έλατα.Και οι άνθρωποι του, όλες τις εποχές ευγενικοί και φιλόξενοι.
Τις δύο επόμενες φορές που ήρθα στην Παύλιανη, μία, φθινόπωρο με αφορμή το γάμο ενός συνάδελφου, που είχε την ευλογημένη ιδέα να παντρευτεί στο ξωκλήσι του Προφήτη Ηλία, και την άλλη άνοιξη, με την Παρέα του Βουνού, η γνωριμία μας με το Φυσικό Πάρκο των πηγών του Ασωπού ήταν ασύλληπτη.

Η πινακίδα που δείχνει το μονοπάτι ανάμεσα στις δύο κοινότητες και οδηγεί στο  Πάρκο, σε  τίποτε δεν σε προετοιμάζει γι΄αυτό που θα συναντήσεις.  Στην αρχή υπάρχει μια νεροτριβή, απ΄όπου ξεκινάει ένα μαγευτικό μονοπάτι ανάμεσα σε αιωνόβια δέντρα, με γάργαρα νερά να τρέχουν από παντού και καταλήγει  σ΄ένα φυσικό πάρκο αναψυχής, και ξεκούρασης όπου κάποιος εμπνευσμένος δήμαρχος ή κοινοτάρχης ή σύλλογος (δεν ξέρω) έχει δημιουργήσει ένα μοναδικό τόπο άθλησης και διασκέδασης. Εναέρια διαδρομή με σχοινιά που σε μεταφέρουν μ΄ένα κάθισμα πάνω από το λιβάδι με το ποταμάκι , εξέδρα με σχοινί από την οποία απογειώνεσαι για μια τύπου «Ταρζάν» βουτιά στην απέναντι πλευρά της λιμνούλας (ή μέσα σ΄ αυτήν αν η απόπειρα δεν είναι επιτυχής), κορμοί δένδρων που συνδέουν τις δύο όχθες του ποταμού  και που για να τους διασχίσεις χρειάζεται αρκετή τόλμη, ισορροπία, τέχνη και το κυριότερο …να έχεις αφήσει, χρήματα, κινητά τηλέφωνα και άλλα ευπαθή προϊόντα στην αφετηρία….γιατί η τύχη δεν βοηθά πάντα τους τολμηρούς . Πάγκοι για πικ νικ, αιώρες για ανάπαυση, και πυροστιά για όποιον μερακλή θέλει να ψήσει, προσφέροντας σπονδή την τσίκνα στους θεούς.  Και μια φύση…καρτ ποστάλ. Πηγαίνεις ενήλικας και φεύγεις παιδί.

Διαμονή -Διασκέδαση
Για τον επισκέπτη υπάρχουν αρκετές ταβέρνες που προσφέρουν τις φημισμένες ρουμελιώτικες γεύσεις: ψητά κρεατικά, χόρτα, πίτες, βραστή γίδα και όσπρια, (που πρέπει να αγοράσετε φεύγοντας γιατί είναι πολύ βραστερά και νόστιμα), ένα παλιό ξενοδοχείο με ταβέρνα, δύο πολύ καλοί ξενώνες, καφενεία και ένα μπαρ με υπέροχη θέα. Στην Άνω Παύλιανη,  στη βεράντα του  Ξενώνα της Κατερίνας  που καθίσαμε, (φτιαγμένος με πολύ μεράκι και καλή αισθητική), απολαύσαμε πολύ καλής ποιότητας καφέ, συνοδευόμενο από εξαιρετικά γλυκά. (σημ.: οι τουαλέτες ήταν πεντακάθαρες)

Εξορμήσεις
Βγαίνοντας από την Άνω Παύλιανη, στο τέλος του χωριού υπάρχει σήμανση σε ξύλινες πινακίδες για τις διάφορες εξορμήσεις που μπορείτε να κάνετε στη γύρω περιοχή. Σε υψόμετρο 1800μ. βρίσκεται η τοποθεσία Πυρά του Ηρακλή, όπου ο μυθικός ήρωας έβαλε τέλος στο μαρτύριό του από τον χιτώνα της Διηάνειρας καιγόμενος στην πυρά. Στο σημείο αυτό υπήρχε ναός, ερείπια του οποίου υπάρχουν ακόμα, και βωμός. (Διατηρούνται σπόνδυλοι κιόνων, τμήματα του θριγκού και τριγλύφων, οι οποίοι ανήκουν σε πρόστυλο δωρικό ναό του 3ου αιώνα π.Χ. με πρόδρομο και σηκό εν παραστάσει.

Νοτίως του ναού υπάρχει ο βωμός, ο οποίος χρησιμοποιήθηκε συνεχώς από την αρχαϊκή εποχή μέχρι την περίοδο της Ρωμαιοκρατίας, οπότε και έγινε επέκταση του αρχικού περιγράμματος και οριοθέτησή του με λιθόπλιθους. Κατά τα έτη 1919 – 20 διεξήχθη ανασκαφική έρευνα από τον Ν. Παπαδάκη. Καθαρίστηκε το εμφανές τμήμα του ναού και ανασκάφηκε η Πυρά. Από το 1988 επαναλήφθηκε η ανασκαφή στο χώρο της Πυρράς με περαιτέρω διερεύνηση των ήδη αναμοχλευμένων επιχώσεων αυτής. (από το site του Υπουργείου Πολιτισμού).

Μια άλλη πολύ ωραία εξόρμηση είναι η πεζοπορία μέχρι τις  Καταβόθρες της Οίτης μέσα στις οποίες τα νερά χάνονται για να ξαναβγούν στον Γοργοπόταμο. Από τις  Καταβόθρες η θέα προς τα  Βαρδούσια και τη Γκιώνα είναι καταπληκτική. Και οι δύο διαδρομές έχουν απόσταση περίπου 2 ωρών πεζοπορίας από την Άνω Παύλιανη. Προσοχή, όμως γιατί η σήμανση δεν είναι καλή και αρκετές φορές ανύπαρκτη.     Ακόμη κι αν δεν είσαστε όμως πολύ περιπατητικοί τύποι, η πεζοπορία μέχρι τα λιβάδια έξω από την Άνω Παύλιανη προς το ξωκλήσι του Προφήτη Ηλία και τις Παιδικές Κατασκηνώσεις, (μισή ώρα δρόμος)  θα σας  ανταμείψει με την υπέροχη θέα και τα λιβάδια, πολύχρωμα χαλιά την άνοιξη, σας καλούν να ξαναγίνεται παιδιά και να κυλιστείτε πάνω τους.

Εκδηλώσεις
Στις 6 Ιουλίου γίνεται τριήμερο παραδοσιακό πανηγύρι.

Που βρίσκεται :
Η  Παύλιανη  είναι το τελευταίο χωριό του νομού Φθιώτιδας κοντά στα όρια με το νομό Φωκίδας σε ύψος 1050μ., κτισμένη αμφιθεατρικά, στην είσοδο του Εθνικού Δρυμού της Οίτης. Είναι ουσιαστικά δύο οικισμοί,  η Κάτω Παύλιανη και η Άνω Παύλιανη.

Πως να πάτε:
Απέχει 240 χιλιόμετρα από την Αθήνα, 340 χλμ. από τη Θεσσαλονίκη (μέσω των Εθνικών Οδών Αθηνών – Λαμίας ή Θεσσαλονίκης – Λαμίας, στρίβετε στον κόμβο των Θερμοπυλών για Μπράλο)  και 160 χλμ από την Πάτρα (μέσω της διαδρομής Πάτρα-Ρίο-Αντίρριο-Ναύπακτο-Ερατινή, Ιτέα- Άμφισσα-Μπράλο-Παύλιανη).

Μπορείτε επίσης να πάτε με το τρένο μέχρι το Σιδηροδρομικό Σταθμό του Μπράλου. Η απόσταση από το σταθμό έως την Παύλιανη είναι 15 χιλιόμετρα.

Κείμενο – Φωτογραφίες: Έρρικα Πελωριάδου