ในชนบทที่ห่างไกลความเจริญ ยังมีครอบครัวชาวไร่ที่ประกอบด้วยหัวหน้าครอบครัวที่ไร้การศึกษา แต่กลับมีภรรยาที่อ่อนโยนและมีการศึกษา ทั้งสองมีบุตรชายและบุตรสาวอย่างละหนึ่ง ลูกชายคนโตได้รับการถ่ายทอดวิชาความรู้จากผู้เป็นแม่ที่รักการอ่าน ทำให้เขาอ่านหนังสือออกตั้งแต่อายุยังน้อย แม้จะมีเพียงแผ่นไม้และก้อนถ่านเท่านั้นที่เป็นอุปกรณ์การเรียน

เมื่ออายุได้แปดขวบแม่ก็ตายจากไป ยังเป็นโชคดีของเด็กน้อยที่แม่เลี้ยงคนใหม่ไม่ได้ใจไม้ไส้ระกำ กลับรักและเอ็นดูเขากับน้องสาวเหมือนลูกของตัวเอง เธอสอนและให้ความรู้แก่เด็กทั้งสองอย่างเต็มที่ โดยเฉพาะเด็กชายที่หัวไวอย่างน่าทึ่ง สิ่งที่เขารักมากที่สุดคือการอ่านหนังสือ แม้ทั้งบ้านจะมีเพียง คัมภีร์ไบเบิล เป็นหนังสือเพียงเล่มเดียว เขาก็อ่านซ้ำไปซ้ำมาจนจำได้ขึ้นใจ

ความยากจนไม่ได้เป็นอุปสรรคขวางกั้นการรักการอ่านของเขา ในยุคสมัยที่หนังสือเป็นสิ่งฟุ่มเฟือยและมีราคาแพง แต่ถ้าเด็กชายรู้ว่าบ้านไหนมีหนังสือ เขาก็ยอมเดินไกลหลายกิโลเพื่อไปขอยืมอ่านแค่สักครั้งก็พอ

เด็กชายแทบจะไม่ได้ไปโรงเรียนซึ่งก็อยู่ไกลจากบ้านเช่นกัน พ่อของเขาไม่เห็นด้วยที่จะให้ลูกชายเสียเวลาไปกับการเรียน แต่เห็นว่าจะดีกว่าถ้าให้เขาทำงานอยู่ที่ไร่ ถึงกระนั้นก็ไม่ได้ทำให้เด็กชายท้อใจ เขายังคงศึกษาด้วยตนเองเพื่อจะเป็นทนายความตามที่ใฝ่ฝัน

สิ่งที่เด็กชายไม่ชอบใจเลยคือพฤติกรรมของพ่อที่ชอบทุบตีเขา เขารู้สึกว่ามันไม่เป็นธรรม เช่นเดียวกับการทารุณทาสผิวดำที่ในยุคนั้นถือเป็นเรื่องปกติที่มองว่าคนผิวดำเป็นเพียงแรงงาน และมักปฏิบัติด้วยความไม่เป็นธรรม เด็กชายรู้สึกเห็นใจและฝังใจมาตลอดว่าจะต้องทำให้ทาสหมดไปจากประเทศให้ได้

เด็กชายยังคงอ่านหนังสือทุกอย่างที่ขวางหน้า โดยเฉพาะวิชากฎหมายรวมทั้งวรรณคดี แม้ว่าส่วนใหญ่จะใช้วิธียืมของคนอื่นมาอ่านก็ตาม จนเมื่อเติบโตขึ้นเขาก็สามารถสอบเป็นทนายความได้สมใจ จากนั้นจึงผันตัวเองเข้าสู่แวดวงการเมือง และก้าวขึ้นสู่จุดสูงสุดของเส้นทางการเมืองของประเทศ

สิ่งที่ทุกคนจดจำก็คือการที่เขารวบรวมประเทศให้เป็นหนึ่งเดียวภายหลังสงครามกลางเมืองที่แบ่งประเทศออกเป็นฝ่ายเหนือและฝ่ายใต้ รวมถึงการประกาศเลิกทาส ทำให้คนผิวดำทั่วประเทศกลายเป็นอิสระ ทุกวันนี้เขายังคงเป็นผู้นำประเทศที่ได้รับการกล่าวขานถึงมากที่สุดคนหนึ่ง และคนรุ่นหลังก็ได้สร้างอนุสรณ์สถานเพื่อรำลึกถึงเขาโดยสลักข้อความว่า..

“อับราฮัม ลินคอล์น” ประธานาธิบดีคนที่ ๑๖ แห่งสหรัฐอเมริกา

อับราฮัม ลินคอล์น (Abraham Lincoln: ๑๘๐๙-๑๘๖๕)

————————————————————————————————————————————
อภิชัย อารยะเจริญชัย
หน่วยบริการสารสนเทศอิเล็กทรอนิกส์ และหน่วยจดหมายเหตุและพิพิธภัณฑ์ฯ
ห้องสมุดสตางค์ มงคลสุข คณะวิทยาศาสตร์ มหาวิทยาลัยมหิดล