ΜΑΪΟΣ 1983 – Στο Εθνικό Συνέδριο Υπολογιστών του 1983 (16-18 Μαΐου) στο Αναχάιμ της Καλιφόρνια, παρουσιάζεται ο υπολογιστής που θεωρείται ο πρώτος πλήρης φορητός με μορφή σύγχρονου laptop. Πρόκειται για τον ξεχασμένο σήμερα Gavilan, που η ιστορία τον θέλει δεύτερο στην κατηγορία των laptop πίσω από τον πολύ πιο γνωστό GRiD Compass του 1982. H πραγματικότητα όμως είναι ότι ο Gavilan ήταν πολύ πιο κοντά στη σημερινή φιλοσοφία των laptop από ό,τι ο φουτουριστικός Compass, ο οποίος ούτε μπαταρία διέθετε, ούτε αποσπώμενα μέσα αποθήκευσης.
Την ιστορία του Gavilan περιγράφει γλαφυρά ο Τζον Ντβόρακ στο μπλογκ του, Dvorak Uncensored:
«Το 1982 οι οθόνες LCD δεν ήταν καλές. Ούτε υπήρχε οπίσθιος φωτισμός. Το μέτρο σύγκρισης για τους φορητούς υπολογιστές ήταν ο δεκάκιλος Osborne I. Η Compaq θα έβγαινε στο προσκήνιο με τη δική της εκδοχή του IBM σε επίσης δεκάκιλη «συσκευασία» Osborne I. Εκείνη την επομή μία νέα εταιρεία εμφανίστηκε στη σκηνή κάνοντας αρκετό θόρυβο. Ήταν η Gavilan, με το πρωτότυπο του σύγχρονου laptop.
H Gavilan Computer Corp. ιδρύθηκε από τον Μάνι Φερνάντεζ το Φεβρουάριο του 1982. Υπολογίζεται ότι συγκέντρωσε περί τα 31 εκατομμύρια δολάρια σε επενδυτικά κεφάλαια. Ο Φερνάντεζ, ο οποίος υπήρξε πρόεδρος της Zilog, προσέλαβε τον Τζον Μπάνινγκ, τον πρώην διευθυντή του τομέα αρχιτεκτονικής και λογισμικού στη Zilog, για να τεθεί επικεφαλής στην ανάπτυξη software. Η ομάδα περιλάμβανε και δύο πρώην προγραμματιστές της Apple καθώς και τρεις ερευνητές του εργαστηρίου Xerox PARC.
Το αρχικό όνομα της εταιρείας ήταν Cosmos Computer Corp. Ένα όνομα που επιλέχθηκε γιατί οι ιδρυτές της πίστευαν ότι παραπέμπει ταυτόχρονα στις εκφράσεις OS (λειτουργικό σύστημα) και CMOS (τεχνολογία κατασκευής ολοκληρωμένων χαμηλής κατανάλωσης). Στον Gavilan όλα τα κυκλώματα εκτός του επεξεργαστή και του ελεγκτή του disk drive ήταν τεχνολογίας CMOS. Το δε λογισμικό θα βασιζόταν στο αντικειμενοστραφές λειτουργικό σύστημα που η εταιρεία σχεδίαζε.
Τα πλάνα τους συνδύαζαν τις πιο προηγμένες τάσεις στην τεχνολογία, για ένα προϊόν που αναμενόταν να κάνει θραύση στις αγορές. Εκμεταλλεύτηκαν την τεχνογνωσία στον αντικειμενοστρεφή προγραμματισμό σε SmallTalk των Xerox PARC, το λειτουργικό βασισμένο σε εικονίδια, όπως της Lisa και αργότερα του Macintosh, και την τάση προς τους φορητούς υπολογιστές συνδυασμένη με την τεχνολογία CMOS.
Ο Gavilan είχε κομψή εμφάνιση, καθώς το μαύρο πλαίσιό του υιοθετούσε κατά το ήμισυ αναδιπλούμενο σχεδιασμό. Ήταν ο προάγγελος του σημερινού τύπου laptop, σε μία εποχή που κυριαρχούσαν Α4 notebooks, όπως π.χ. ο Tandy Model 100.
Δεν αρκέστηκαν απλώς στο να αντιγράψουν υπάρχουσες τεχνολογίες. Η Gavilan έθεσε νέο πρότυπο με το πάνελ αφής που αρχικά χαρακτηριζόταν ως «ποντίκι στερεάς κατάστασης» (solid state mouse). Το πάνελ βρισκόταν ανάμεσα στο πληκτρολόγιο και την αναδιπλούμενη οθόνη και ήλεγχε τα μενού του υπολογιστή. Στην πράξη η λειτουργία του πάνελ ήταν άβολη και άγαρμπη. Ο χρήστης έπρεπε να προσέχει μήπως ακουμπήσει τα πλήκτρα του πληκτρολογίου καθώς δεν υπήρχε χώρος να στηρίξει το χέρι του.
Αυτή ήταν η κορφή του παγόβουνου σε σχέση με τα πραγματικά προβλήματα του μηχανήματος. Για παράδειγμα, παρόλο που το σύστημα βασιζόταν στον επεξεργαστή Intel 8088, το MS DOS δε βρισκόταν στα αρχικά πλάνα των σχεδιαστών του. Έπρεπε πρώτα να γίνει προφανής η επιτυχία του IBM-PC και μετά να αποφασιστεί να μπει -και πάλι μόνο ως επιλογή- το MS DOS στο πακέτο.
Ένα άλλο πρόβλημα είχε να κάνει με το disk drive. Η Gavilan αρχικά σκόπευε να χρησιμοποιήσει δισκέτες 320 ΚΒ στο ιδιόμορφο μέγεθος των 3 ιντσών, που κατασκευάζονταν τότε από την Amdek. Στην ανοιξιάτικη COMDEX του 1983 το Gavilan της επίδειξης ήταν εξοπλισμένο με FDD 3». Όταν όμως άρχισε η διάθεσή του στην αγορά, το FDD είχε αντικατασταθεί από το πιο συνηθισμένο φορμά των 3,5», με δισκέτες των 360 ΚΒ. Ακόμη όμως κι έτσι υπήρχε πρόβλημα, καθώς τα περισσότερα πακέτα λογισμικού προσφέρονταν εκείνη την εποχή ακόμη σε δισκέτες 5,25». Ακόμη χειρότερα, η εταιρεία αλαζονικά θεωρούσε ότι οι χρήστες θα αγόραζαν λογισμικό με τη μορφή «κάψουλας μνήμης» που χρησιμοποιούνταν στον Galivan. Ταυτόχρονα, οι σχεδιαστές δεν ασχολήθηκαν καθόλου με τη δυνατότητα μεταφοράς δεδομένων από και σε desktop υπολογιστές, με τους οποίους ο Gavilan δεν διέθετε τρόπο σύνδεσης παρά την ύπαρξη θύρας RS232.
Τέλος, η παραγωγή έφτασε σε ικανές ποσότητες κομματιών ώστε να αρχίσει η διάθεση στα καταστήματα μόλις τον Ιούνιο του 1984, ενώ η εταιρεία υποσχόταν ότι ο Gavilan θα κυκλοφορούσε εντός του 1983. Στο μεσοδιάστημα ο ειδικός Τύπος επισήμανε την ύπαρξη κάποιων bugs. Κάτι αναμενόμενο για ένα τόσο καινοτόμο μηχάνημα. Μόνο που διορθώσεις σε κάποια από τα προβλήματα αυτά απαιτούσαν αλλαγές εκ θεμελίων. Αυτές οι αλλαγές προκάλεσαν καθυστερήσεις που ξεπέρασαν τους έξι μήνες. Αρκετοί αναλυτές αναρωτιούνταν αν τελικά ο Gavilan θα έφτανε ποτέ στην αγορά.
Όταν τελικά ο υπολογιστής άρχισε να πωλείται, δεν υπήρχαν αρκετοί αγοραστές. Τόσο η αρχική τιμή των 3.995 δολαρίων για το μοντέλο με οθόνη 80×16 χαρακτήρων και μνήμη 96 ΚΒ, όσο και τα 2.995 δολάρια για τον SC με την οθόνη των 8 γραμμών και τη μνήμη των 32 ΚΒ, ήταν πολύ υψηλά για ένα μηχάνημα που δεν είχε την τυπική RAM των 256 ΚΒ ενός IBM-PC. Πλέον υπήρχαν άλλοι υπολογιστές στην αγορα που διέθεταν πιο αναγκαία χαρακτηριστικά, σε πιο προσιτή τιμή. Για παράδειγμα τα HP 110, Quadram Datavue 25 και Zenith ZP150 είχαν αντίστοιχες δυνατότητες, αλλά πολλά από αυτά χαμηλότερη τιμή.
Ένα ακόμη αξιοσημείωτο πρόβλημα, η επιλογή της διάθεσης του προϊόντος. Η Gavilan επέλεξε τις λεγόμενες VARs*, οι οποίες όμως δεν είχαν την κατάλληλη υποδομή για την προώθηση φορητών υπολογιστών. Αυτό έκανε ακόμη δυσκολότερο το έργο της Gavilan που προσπαθούσε να αντλήσει τα τεράστια κεφάλαια που δαπάνησε για την ανάπτυξη του συστήματος. Κάτι που οδήγησε στην πτώχευσή της μόλις έξι μήνες μετά την κυκλοφορία του Gavilan. Ο ίδιος ο υπολογιστής υπήρξε λίγο πιο ανθεκτικός από την εταιρεία που τον κατασκεύασε. Την επόμενη χρονιά, μία ομάδα ανθρώπων που ονομάζονταν GUG (Gavilan Users Group) προμηθεύτηκε από δημοπρασία, μία μεγάλη ποσότητα ανταλλακτικών και αξεσουάρ σε πολή χαμηλή τιμή. Με αυτά μπόρεσε να συναρμολογήσει συστήματα και να τα διαθέσει προς μόλις 800 δολάρια σε δώδεκα σημεία στις ΗΠΑ, έως και το 1986.
Ήταν πολλοί οι παράγοντες που εμπόδισαν την επιτυχία στους καινοτόμους φορητούς υπολογιστές των αρχών της δεκαετίας του ’80 (σ.σ. μαζί με τον Gavilan, η συντριπτική πλειονότητα των ανταγωνιστών του, ειδικά από μικρές εταιρείες, αποδείχτηκαν το ίδιο αποτυχημένοι). Υπήρχε η πεποίθηση ότι η εμπορική επιτυχία του Osborne 1 σήμαινε αυξημένη απαίτηση για φορητότητα. Στην πράξη όμως οι κάτοχοι του Osborne 1 απλά ήθελαν μία φθηνή εναλλακτική ενός desktop PC, με πλούσιο πακέτο εφαρμογών στη βασική σύνθεση. Η Gavilan Computer (και πολλοί άλλοι μαζί με αυτήν) απέτυχε ακριβώς διότι έχασε αυτήν ακριβώς την ουσία».
* Value Added Resellers, Μεταπωλητές Προστιθέμενης Αξίας – Εταιρείες που αναλαμβάνουν τη διάθεση συσκευών, τοποθετώντας πρόσθετα χαρακτηριστικά, εξοπλισμό και πακέτα λογισμικού
ΠΗΓΗ: Whatever happened to the Gavilan mobile computer
GAVILAN SC
|
|
| Επεξεργαστής: 16bit Intel 8088 στα 5 MHz Μνήμη RAM/ROM: 32 KB (επεκτάσιμη στα 288 ΚΒ) / 48 KB Γραφικά: 400×64 pixels, μονόχρωμα Οθόνη: μονόχρωμη LCD, 80×8 χαρακτήρων Πληκτρολόγιο: μηχανικό QWERTY, 59 πλήκτρων (+9 πλήκτρα αφής) Media: FDD 3,5», 360 KB (αρχικά 3», 320 ΚΒ) Θύρες: Video, RS232, Παράλληλη, FDD, 4x RAM plugs, RJ-11 (modem) Μπαταρία/Αυτονομία: NiCd/~9 ωρες OS/Εφαρμογές: Gavilan OS (MS DOS 2.11 αργότερα), MBASIC, Σουίτα γραφείου (SuperCalc, SuperWriter, PFS File και Report) προαιρετικά Διαστάσεις: 28,5×28,5×6,8 εκατοστά Βάρος: 4 κιλά |
ΕΡΓΟΝΟΜΙΚΕΣ ΛΕΠΤΟΜΕΡΕΙΕΣ
Ο μοντέρνος σχεδιασμός και η εργονομία του Gavilan φέρει την υπογραφή του βιομηχανικού σχεδιαστή Τζακ Χολ. Ο Χολ σχεδίασε και τον πολύ συμπαγή και ελαφρύ εκτυπωτή, καθώς και τον τρόπο σύνδεσης στο πίσω μέρος του laptop. Την ίδια ακριβώς διάταξη ακολούθησε και η IBM στον Convertible, τρία χρόνια αργότερα. O θερμικός εκτυπωτής τύπωνε με ταχύτητα 50 χαρακτήρες το δευτερόλεπτο και ζύγιζε μόλις 2,5 κιλά. Βέβαια το αντίτιμο ήταν τσουχτερό κι άγγιζε τα 1.000 δολάρια. Σε αυτήν την τιμή -και το βάρος- περιλαμβανόταν και η ενσωματωμένη δεύτερη μπαταρία στο πλαίσιο του εκτυπωτή. Να σημειωθεί σε αυτό το σημείο ότι χάρη στην εκτεταμένη χρήση τεχνολογίας CMOS στην κατασκευή των κυκλωμάτων, η ενσωματωμένη μπαταρία Νικελίου-Καδμίου του Galivan ήταν ικανή να προσφέρει έως και 9 ώρες αυτονομίας στο σύστημα. Σε ό,τι αφορά την LCD οθόνη, δεν διέθετε οπίσθιο φωτισμό και ήταν αρκετά μικρή σε ύψος. Αν και κυκλοφόρησε ένα ακόμη μοντέλο με οθόνη 16 γραμμών (αντί 8 του SC), για σοβαρή εργασία γραφείου απαιτούνταν μόνιτορ. Ο Gavilan διέθετε έξοδο video γι’ αυτό το σκοπό, υποστηρίζοντας κείμενο 80×24 χαρακτήρων.
Μία ακόμη ιδιομορφία του Galivan είχε να κάνει με τις λεγόμενες «κάψουλες μνήμης«. Την εποχή που κυκλοφόρησε ο υπολογιστής οι εταιρείες ακόμη πειραματίζονταν με τα αποθηκευτικά μέσα και τα cartridges ήταν από τα πιο δημοφιλή. Παρόμοιας φιλοσοφίας με αυτά, οι κάψουλες του Calivan μπορούσαν να είναι είτε μνήμες RAM μεγέθους 32 ΚΒ, είτε EPROM με εφαρμογές. Οι RAM συνοδεύονταν από μπαταρία, μέσω της οποίας διατηρούνταν τα δεδομένα ακόμη κι όταν ο υπολογιστής ήταν σβηστός. Έτσι, εκτός των δισκετών, ο Galivan μπορούσε να αποθηκεύει δεδομένα και στις κάψουλες μνήμης, συνολικού μεγέθους έως 128 ΚΒ (αν χρησιμοποιούνταν και οι τέσσερις διαθέσιμες θέσεις για RAM capsules).
Αναμφίβολα όμως, το πιο ξεχωριστό χαρακτηριστικό του Gavilan ήταν το πάνελ αφής που δέσποζε πάνω από το πληκτρολόγιο. Η κεντρική του επιφάνεια προοριζόταν για την κίνηση του pointer, όπως στα σύχρονα touchpad. Υπήρχαν όμως και οκτώ επιπλέον πλήκτρα αφής μέσω των οποίων καλούνταν ειδικές λειτουργίες. Ακουμπώντας το δάκτυλο σε κάποια από αυτά, εμφανιζόταν το αντίστοιχο θεματικό (context) μενού με τις βασικές επιλογές. Κάποια άλλα εκτελούσαν τις εντολές επιλογής, ακύρωσης, επέκτασης και κύλισης. Τα πλήκτρα αφής είχαν και ρόλο function keys.
Το λειτουργικό σύστημα του Galivan ήταν κατασκευασμένο γι’ αυτήν ακριβώς τη μορφή χειρισμού. Το σύστημα αρχειοθέτησης θύμιζε συρτάρια που άνοιγαν, ενώ τα πολλαπλά μενού εμφανίζονταν σε μορφή παράθυρου. Για τον προγραμματισμό του χρησιμοποιήθηκε η γλώσσα FORTH, ενώ η γενική φιλοσοφία του διεπόταν από τα πρώτα GUI σε περιβάλλον SmallTalk της Xerox. Μπορεί το Galivan OS να ήταν ιδιαίτερα εξελιγμένο, πρωτότυπο και ιδανικό για την τυπική χρήση ενός τέτοιου υπολογιστή, αποτέλεσε όμως εμπόδιο τελικά για την εμπορική επιτυχία. Κι αυτό διότι ενώ ο Galivan ήταν ένα σύστημα αρχιτεκτονικής x86 η εταιρεία άργησε να προσφέρει το MS DOS, έστω και ως εναλλακτικό λειτουργικό σύστημα. Αφήνοντας με αυτόν τον τρόπο έξω πολλές επαγγελματικές εφαρμογές που θα μπορούσαν να τρέξουν στον Galivan. Επιπρόσθετα, η λάθος τοποθέτηση του πάνελ αφής πάνω από το πληκτρολόγιο μείωνε την αξία χρήσης του Galivan OS.
Μ.Φερνάντεζ «Το μεγαλύτερο λάθος μου»
Ο Μανουέλ (Μάνι) Φερνάντεζ υπήρξε ιδρυτής της Gavilan Computers και πρώην πρόεδρος της Zilog. Παρόλο που η εταιρεία του κατασκεύασε ένα εξαιρετικά καινοτόμο σύστημα που βρήκε αγοραστικό κοινό, οδηγήθηκε σχεδόν αμέσως στην πτώχευση. Ο ίδιος σε συνέντευξή του (το 1998) εξιστορεί πώς συνέβη αυτό.
Όπως κάθε άλλος έκανα κι εγώ πολλά λάθη. Όμως, όλοι μαθαίνουμε από τα λάθη μας – μερικές φορές περισσότερο από ό,τι από τις επιτυχίες μας. Εγώ έκανα το μεγαλύτερο λάθος μου όταν ξεκινούσα την πρώτη μου επιχείρηση σο χώρο των υπολογιστών, στις αρχές της δεκαετίας του ’80. Δεν γνώριζα πόσο σημαντινό είναι να διαθέτεις κεφάλαιο και το έμαθα με το δύσκολο τρόπο, ώστε να φτάσω να το μετανοιώσω.
Με τον Gavilan είχαμε μία λαμπρή επιχειρηματική ευκαιρία στα χέρια μας. Ως το 1982 είχαμε αναπτύξει το πρώτο πραγματικό laptop που δούλευε με μπαταρία. Βρισκόμασταν χρόνια μπροστά από τον ανταγωνισμό. Δεχτήκαμε πολλούς επαίνους όταν παρουσιάσαμε το προϊόν μας και ήμασταν σίγουροι για την επιτυχία του.
Δεν είχα λάβει υπόψη μου όμως ένα κρίσιμο δεδομένο: τα προβλήματα ταμειακών ροών. Όταν ξεκίνησα την Gavilan κατάφερα να συγκεντρώσω κεφάλαιο 30 εκατ. δολαρίων. Είχαμε την ευκαιρία να μαζέψουμε έως και 60 εκατ. αλλά οι συνεργάτες μου επέμειναν ότι έπρεπε να βασιστούμε στο μετοχικό κεφάλαιο της εταιρείας. Δυστυχώς κανείς μας δεν πρόβλεψε πόσες θα ήταν οι ανάγκες για ρευστό, όσο εξελίσσαμε το προϊόν μας. Και πολλά πράγματα μπορούν να πάνε στραβά. Για παράδειγμα, έκλεισε η κατασκευάστρια που μας προμήθευε τα disk drives. Μόλις μία εταιρεία διέθετε τον εξοπλισμό για να παράγει τον συγκεκριμένο τύπο κι έτσι έπρεπε να διακόψουμε την παραγωγή έως ότου βρούμε δεύτερο προμηθευτή. Αφού έγινε αυτό, έπρεπε να ανασχεδιάσουμε τις προδιαγραφές για να μπορέσει να το κατασκευάσει. Κυριολεκτικά ξεμείναμε από χρήμα.
1998 G+J USA Publishing
ΑΥΤΟ ΤΟ ΗΞΕΡΕΣ;
|
|
 Gavilan ονομάζεται ένα είδος γερακιού (επιστ. ονομασία: Accipiter nisus) που ενδημεί και στην Ελλάδα. Πρόκειται για αυτό το είδος που αποκαλούμε ξεφτέρι. Σύμφωνα με το λεξικό Μπαμπινιώτη, «Η δεξιότητά του στο κυνήγι κι η ευελιξία του έδωσαν το προσωνύμιο «ξεφτέρι» σε κάποιον που διαθέτει ευστροφία και ικανότητες στην πραγματοποίηση στόχων». Αν και στα αγγλικά δεν έχει την ίδια σημασία, η σύμπτωση θα ήταν όπλο στα χέρια της διαφήμισης, αν το Gavilan ερχόταν στη χώρα μας. |
GAVILAN SC – GRiD COMPASS
Η ΣΥΓΚΡΙΣΗ
Αν και ο GRiD Compass, του οποίου ο σχεδιασμός άρχισε ήδη από το 1979, θεωρείται το πρότυπο του σύγχρονου laptop, η αλήθεια είναι ότι σε σύγκριση με τον Gavilan το σχέδιο του βρετανού Μπιλ Μόγκριτζ ήταν λειψό. Ο σχεδιασμός του Galivan από την άλλη, είχε ολοκληρωθεί το 1982, πριν ο Compass κάνει την εμφάνισή του και δεν επηρεάστηκε από αυτόν. Παρόλο που και τα δύο συστήματα προορίζονταν για το ίδιο κοινό (βλ. στελέχη επιχειρήσεων) είχαν ελάχιστα συγκρίσιμα χαρακτηριστικά και σαφώς ο Galivan ήταν πολύ πιο ιδανικός γι’ αυτό το σκοπό.
Ο Compass ήταν ένα σύστημα με κορυφαίες προδιαγραφές τόσο από πλευράς σύνθεσης όσο και από πλευράς ποιότητας κατασκευής. Το αντίτιμο για ένα μεγέθους laptop υπολογιστή με εξοπλισμό ανώτερο κι από του IBM-PC ήταν πολύ υψηλό. Σε όλες αυτές τις παραμέτρους η σύγκριση με τον Compass τον τοποθετεί σε μία εντελώς άλλη κλάση. Με σαφώς καλύτερα υλικά κατασκευής, μεγαλύτερη και συντριπτικά καλύτερη οθόνη ELD (ELectroluminescent Display), πολλαπλάσια μνήμη και ανώτερο επεξεργαστή, ο Compass δεν ήταν ένας υπολογιστής για το δρόμο. Ήταν μία πανάκριβη εναλλακτική ενός πλήρους desktop σε συσκευασία laptop. Δεν ήταν όμως ούτε πραγματικό laptop.
Πραγματικό και πλήρες laptop ήταν ο Galivan και ήταν ο πρώτος στην ιστορία που κατάφερνε να ορίσει τη μορφή αυτή υπολογιστών. Εκτός από την παρόμοια εμφάνιση και φιλοσοφία σχεδιασμού (αναδιπλούμενη οθόνη), ο Galivan διέθετε εκείνα τα συστατικά που τον καθιστούσαν πλήρη, αυτόνομο και πραγματικά φορητό. Κατ’ αρχήν ήταν εξοπλισμένο με εσωτερική επαναφορτιζόμενη μπαταρία που του εξασφάλιζε πολλές ώρες αυτονομίας. Κατά δεύτερον χρησιμοποιούσε αποσπώμενο μέσο αποθήκευσης και όχι μόνο μνήμη με δυνατότητα διατήρησης δεδομένων ακόμη κι όταν το σύστημα είναι σβηστό. Τρίτον και μοναδικό χαρακτηριστικό, το touchpad του. Μία μορφή χειρισμού, που μπορεί να ήταν αρκετά πρωτόλειας μορφής, είναι όμως πρακτικά η ίδια με αυτή που επικράτησε στα laptop πολλά χρόνια αργότερα και ως σήμερα. Τέλος, δεν θα πρέπει να αγνοηθεί και η τιμή του, η οποία όντας το ένα τρίτο της τιμής του Compass, τον καθιστούσε το πρώτο σύστημα που θα μπορούσε -αν δεν συνέβαιναν τόσα ατυχήματα και σφάλματα- να αποτελέσει το πρώτο πραγματικό laptop μαζικής παραγωγής.
| Gavilan SC | GRiD Compass | |
| Παρουσίαση | Μάιος 1983 | Απρίλιος 1982 |
| Επεξεργαστής | Intel 8088 @ 5MHz | Intel 8086 @ 8MHz |
| Μνήμη | 32-288 KB | 256-512 KB |
| Οθόνη | LCD (80×8) | ELD (80×24) |
| Γραφικά | ΝΑΙ (400X64) | NAI (320×240) |
| FDD | ΝΑΙ (360 KB) | OXI* |
| Touch pad | ΝΑΙ | ΟΧΙ |
| Modem | ΝΑΙ (300 bps) | NAI (1.200 bps) |
| Μπαταρία | ΝΑΙ (NiCd) | OXI |
| Διαστάσεις | 29x29x7 cm | 38x29x5 cm |
| Βάρος | 4 kg | 4,3 kg |
| Τιμή | 2.995 δολάρια | 8.150 δολάρια |
Δείτε επίσης…
- Δοκιμή του Gavilan (Ιουν 1983, Byte)
- 14 notebooks και laptops (Ιαν 1984, Creative Computing)
- Σταθμοί στην ιστορία των notebooks
- Laptops Emerge (Computer History Museum)
- 1983 in focus: Τα σημαντικότερα γεγονότα στην ιστορία των υπολογιστών το 1983
Σαν σημερα στους υπολογιστες 