O Commodore 64, ο πιο επιτυχημένος home computer όλων των εποχών, έκανε το ντεμπούτο του στη χειμερινή CES του 1982 και στα επόμενα 12 χρόνια της κυκλοφορίας του κατάφερε να κερδίσει μία θέση στο βιβλίο ρεκόρ Guinness, επιτυγχάνοντας πάνω από 15 εκατομμύρια πωλήσεις.

O Commodore 64 (C64), γνωστός και ως VIC-40 στην εσωτερική κωδικοποίηση, καθώς αποτελούσε διάδοχο του VIC-20, κυκλοφόρησε το Σεπτέμβρη του 1982. Ωστόσο, το κοινό τον γνώρισε σε μία εντυπωσιακή παρουσίαση τον Ιανουάριο της ίδιας χρονιάς όπου και ανακοινώθηκε ακόμη και η τιμή των 595 δολαρίων της τελικής συσκευής. Τιμή που θεωρήθηκε τότε συμφέρουσα, καθώς η σύνθεσή του ήταν ιδιαίτερα ισχυρή για τα δεδομένα των οικιακών υπολογιστών. Καθώς η Commodore είχε εξαγοράσει ήδη από το 1976 την κατασκευάστρια εταιρεία ολοκληρωμένων κυκλωμάτων MOS, όλη η εξέλιξη του hardware έγινε εσωτερικά, ενώ τα κόστη μπόρεσαν να συμπιεστούν. Έτσι, ο C64 βασίστηκε στο τρίπτυχο 6510, VIC-II, SID 6581, τα τρία τσιπάκια δηλαδή που αντιστοιχούσαν στον επεξεργαστή, και τα κυκλώματα γραφικών και ήχου. Όλα εξελιγμένα από την MOS, δηλαδή την ίδια την Commodore.

Αναλυτικότερα, ο MOS 6510 υπήρξε μία παραλλαγή του διαδεδομένου 8μπιτου επεξεργαστή MOS 6502 με την προσθήκη 8μπιτης θύρας Ι/Ο (Εισόδου/Εξόδου) γενικής χρήσης. Το VIC-II υπήρξε η εξέλιξη του πρώτου chip γραφικών που χρησιμοποιήθηκε στον Commodore VIC-20. Το εν λόγω τσιπ απέδιδε τρία modes κειμένου και δύο γραφικών σε αναλύσεις 320×200 και 160×200 pixels, με 16 χρώματα, έλεγχο κύλισης της οθόνης (scrolling) και συνολικά 112 spites/οθόνη μεγέθους 24×21 pixels (μονόχρωμα) και 12×21 pixels (πολύχρωμα). Τέλος, αναμφίβολα το ισχυρότερο από την τριάδα των ολοκληρωμένων κυκλωμάτων του C64 υπήρξε το SID 6581 (SID – Sound Interface Device) που εξασφάλιζε τις πιο εξελιγμένες ηχητικές δυνατότητες σε 8μπιτο οικιακό υπολογιστή. Συγκεκριμένα, το SID 6581 απέδιδε πλούσιο πολυφωνικό ήχο, με τρία κανάλια των οκτώ οκτάβων και τέσσερις συνθέσεις ήχου (waveforms) το κάθε κανάλι. Επίσης διέθετε δύο 8μπιτους αναλογικούς-ψηφιακούς μετατροπείς (A/D converters) και τρία αναλογικά φίλτρα ανά κανάλι ήχου.

Ο C64 δεν ήταν ένας φθηνός home computer, αλλά ένα προσιτό σύστημα με δεδομένη την πλούσια σύνθεσή του, η οποία τον τοποθετούσε ένα σκαλί παραπάνω από τον ανταγωνισμό του. Η επιτυχία του ήταν άμεση και μάλιστα μέχρι τα τέλη της δεκαετίας του ’80 ανταγωνιζόταν κατά μέτωπο την αγορά προσωπικών υπολογιστών (IBM-PC και συμβατά). Ειδικότερα, από το 1983 έως το 1986 κατείχε το 30-40% της συνολικής αγοράς υπολογιστών, ξεπερνώντας τις πωλήσεις των IBM-PC, της οικογένειας Apple και όλων των 8μπιτων home computers μαζί.  Στην αρχική επιτυχία του συνέβαλε και το γεγονός ότι η διάθεσή του έγινε από πολυκαταστήματα και όχι αποκλειστικά από καταστήματα πώλησης υπολογιστών. Παράλληλα η γραμμή παραγωγής της Commodore έφτασε στα επίπεδα των 400.000 κομματιών ανά μήνα, χωρίς προβλήματα αξιοπιστίας. Είναι ενδεικτικό ότι ο C64 χαρακτηρίστηκε από πολλούς ως το Ford Model-T των υπολογιστών. Από εκεί και πέρα η υποστήριξη και από κατασκευαστές λογισμικού ήταν δεδομένη. Στην δεκαετία της κυριαρχίας του, ο C64 υποδέχτηκε περισσότερους από 10.000 τίτλους software, από παιχνίδια έως εφαρμογές γραφείου. Τέλος, οι εξελιγμένες ηχητικές του δυνατότητες οδήγησαν στη δημιουργία ενός φανατικού κύκλου προγραμματιστών και με τη σειρά της στην εμφάνιση της πρώτης demoscene.

O χαρακτηριστικός σχεδιασμός «ψωμιέρας» του C64 υπήρξε εμβληματικός τη δεκαετία του ’80, αν και το 1986, λίγο μετά την κυκλοφορία του C128, παρουσιάστηκε ο C64C με παρόμοια εμφάνιση-ταυτότητα. Πέρα από τον C64C, ο πιο επιτυχημένος οικιακός υπολογιστής της Commodore απέκτησε κι άλλες εκδόσεις στην «καριέρα» του. Ξεχωρίζει ο SX-64, η συμβατικού σχεδιασμού portable εκδοχή του C64 που κυκλοφόρησε το 1984. Επίσης έγινε και μία αποτυχημένη προσπάθεια δημιουργίας παιχνιδομηχανής βασισμένη στη σύνθεση του C64. Πρόκειται για την C64 Games System (C64GS) που ήρθε όμως πολύ αργά (το 1990) και σε ένα πολύ έντονα ανταγωνιστικό περιβάλλον με καθιερωμένες στην αγορά υλοποιήσεις. Ένα ακόμη προτζεκτ εξέλιξης του C64 στην επόμενη έκδοσή του (C65), το 1990, δεν ολοκληρώθηκε ποτέ. Ο C65, αν κυκλοφορούσε, θα διέθετε 128ΚΒ μνήμης, επεκτάσιμα έως και τα 8ΜΒ, και γραφικά αδιανόητα για 8μπιτο οικιακό υπολογιστή, εξασφαλισμένα από την τρίτη γενιά του τσιπ γραφικών VIC-III, ικανό να σηκώσει ανάλυση έως 1.280×400 pixels και 256 χρώματα στα 640×200 pixels!

COMMODORE 64

Επεξεργαστής: 8bit MOS 6510 (παραλλαγή του 6502) στο 1 MΗz Μνήμη RAM/ROM: 64 KB/9 KB Γραφικά: chip VIC-II, 320×200 pixels ή 160×200 pixels, 16 χρώματα Ήχος: chip SID6581, 3 κανάλια ήχου, 8 οκτάβες Πληκτρολόγιο: 66 πλήκτρων, με 4 F-keys Θύρες: TV RF, Composite, 2x Joystick, Cartridge, Κασετόφωνο (30 bps), Σειριακή