Υγεία

Τα προβλήματα

Υγεία δεν σημαίνει καλή ιατρική περίθαλψη αλλά διατήρηση της καλής κατάστασης (ψυχικής, σωματικής, συναισθηματικής, πνευματικής). Όχι μόνο στις αφηγήσεις αλλά και στην καθημερινή ζωή των νησιών βλέπουμε ακόμα ανθρώπους που μακροημερεύουν, που είναι πιο υγιείς, ισορροπημένοι, ανοιχτόκαρδοι, κοινωνικοί, που είχαν μάθει σε ένα πιο υγιεινό τρόπο ζωής και αυτό τους βγήκε σε καλό.

Αλλά οι συνθήκες ζωής αλλάζουν στα νησιά και πολλές από τις σύγχρονες ασθένειες του πολιτισμού (καρδιακά, καρκίνοι, ψυχολογικά προβλήματα) πλήττουν τους νησιώτες, σε μεγάλο βαθμό και ως συνέπεια των αλλαγών στην ζωή και το περιβάλλον (καθιστική ζωή, αλλαγή διατροφικών συνηθειών, απομόνωση-αποξένωση, εξάρτηση από το ΙΧ και ελάχιστο περπάτημα και άσκηση, καύση σκουπιδιών κα).

Αν η πολιτική πρόληψης είναι απαραίτητη σε όλες τις κοινωνίες, η εμπειρία ενός πιο υγιεινού τρόπου ζωής θα έπρεπε να έχει γίνει η βάση για την πολιτική υγείας στα νησιά. Αντί για αυτό, στα νησιά δεν υπάρχει η ελάχιστη έμφαση σε θέματα πρόληψης, ενώ και η πρωτοβάθμια φροντίδα είναι σε απαράδεκτα επίπεδα, ιδιαίτερα για τα πιο μικρά νησιά και για την υπόλοιπη εκτός τουριστικής περιόδου εποχής. Σε κάθε περίπτωση δεν υπάρχει μια πολιτική για την υγεία που να ανταποκρίνεται εξειδικευμένα στις νησιωτικές κοινωνίες κάθε μεγέθους.

Στα μικρότερα νησιά και στα μικρότερα χωριά των υπολοίπων, η παροχή υγειονομικών φροντίδων είναι ποιοτικά και ποσοτικά χαμηλή έως ανύπαρκτη. Ιατρικές υπηρεσίες, ειδικότητες και τμήματα που σήμερα θεωρούνται εκ των ουκ άνευ, λείπουν ακόμα και από τα μεγαλύτερα νησιά και σε κάθε περίπτωση έμφαση δίνεται στην κάλυψη αναγκών κατά την τουριστική περίοδο. Τα προγράμματτα τηλεϊατρικής δεν εφαρμόστηκαν σχεδόν ποτέ. Πολλές φορές η μεταφορά εκτάκτων περιστατικών γίνεται χάρη στις ηρωικές προσπάθειες ψαράδων.

Οι ελλείψεις είναι σημαντικές και στα Πολυδύναμα Περιφερειακά Ιατρεία, στα Κέντρα Υγείας, αλλά και στα τρία βασικά νοσοκομεία Σύρου, Νάξου και Ρόδου, ενώ τα Κέντρα Υγείας δεν έχουν ακόμα βρει το ρόλο τους στην παροχή πρωτοβάθμιας περίθαλψης. Συν τοις άλλοις, η πολυφαρμακία, αλλά και η διακομιδή πολλών περιστατικών σε κεντρικά νοσηλευτικά ιδρύματα από την έλλειψη εξοπλισμού και ειδικευμένου προσωπικού, δείχνουν το μέγεθος (και τις συνέπειες για τους κατοίκους) του προβλήματος. Οι εναλλακτικές θεραπείες εξακολουθούν να είναι άγνωστες, όπως και η σύνδεση της διάδοσης ασθενειών με την επιδείνωση του περιβάλλοντος και της ποιότητας ζωής.

Οι προτάσεις μας

Η έμφαση για την προστασία της υγείας των νησιωτών πρέπει να έιναι στην πρόληψη και στην παροχή πρωτοβάθμιας περίθαλψης στα νησιά. Οι εθελοντικές προσπάθεις γιατρών είναι σημαντικές αλλά πρέπει να είναι συυμπληρωματικές ενός σχεδίου για την υγεία που δίνει έμφαση στην περιοδική επίσκεψη γιατρών και υπηρεσιών σε όλα τα νησιά (με έμφαση εκείνα που δεν έχουν υπηρεσίες υγείας) και την παροχή κινήτρων σε έλληνες και ξένους νέους γιατρούς διαφόρων ειδικοτήτων να ενταχθούν στις δημόσιες υπηρεσίες υγείας των μικρότερων νησιών,

Σημαντική έμφαση πρέπει να δοθεί από την Περιφέρεια στην μελέτη των παραγόντων που επηρεάζουν πλέον την υγεία των νησιωτών, να υπάρξουν σοβαρές μελέτες για τα αίτια της αρρώστιας και της θνησιμότητας στα νησιά καθώς και ένα σχέδιο για τη βελτίωση της υγείας με έμφαση στην πρόληψη, την αλλαγή συνηθείών (και με βάση την εμπειρία από το πρόσφατο παρελθόν)καθώς και τη βελτίωση των περιβαλλοντικών παραγόντων που σχετίζονται με την υγεία.

Έμφαση πρέπει να δοθεί και σε υπηρεσίες που συμβάλλουν στην κοινωνική αλληλεγγύη προς ευάλωτες ομάδες πληθυσμού  (ηλι΄κιωμένοι, παιδιά, μετανάστες, έγκυοι,) καθώς και στην χρήση της τηλεϊατρικής.

Αξιοποιώντας την σύχγρονη ιατρική γνώση αλλά και υπέυθυνες παραδοσιακές γνώσεις για την θεραπευτική αξία τοπικών βοτάνων, μπορεί να διερευνηθεί η δυνατότητα ένταξης τοπικών βοτανικών πρώτων υλών στη φαρμακευτική αγωγή.