Nevşehirli Dâmâd İbrahim Paşa’nın ahfâdından Enderûnlu Süleyman Hayrî Bey’in oğlu olan Feyhaman Duran, H. 8 Muhârrem 1304/M. 7 Ekim 1886 tarihinde Kadıköy’de doğmuştur. Galatasaray Sultânîsi’nden me’zun olduktan sonra beş sene kadar aynı yerde mu’allimlik yapmış, resme olan istidâdı ile Prens Abbâs Hilmî Paşa’nın dikkatini çekince tahsîl için Avrupa’ya gönderilmiştir.
Paris Güzel Sanatlar Akademisi’nde Cormon ve Jean Paul Laurens’ın atölyelerinde çalışan Feyhaman Duran, memlekete avdetinde İnâs Sanâyi’-i Nefîse Mektebi’nde resim mu’allimliğine, 1927’de de Güzel San‘atlar Akademisi atölye mu’allimliğine ta’yin edilmiş, Güzel San‘atlar Akademisi resim mu’allimi iken, 1951 yılında yaş haddinden teka’üde sevkedilmiştir.
Bundan sonraki yaşamını Süleymaniye’deki, eşi Güzin Duran’a dedesi hattat Yahya Hilmî Efendi’den intikal eden, hâlen bir müze-ev olarak yaşatılan hânesinde resim çalışmaları geçiren Feyhaman Duran, çağdaş Türk resim san‘atının en önemli isimlerinden biridir. Akademizmden ve kendinden önceki Türk ressamlarının bağlı olduğu fotoğrafik izlenimlerden sıyrılarak çağdaş akımlara yönelmiş, gerçekliği salt fiziksel görünüm ile değil, kişisel ve ruhsal özellikleriyle de yansıtmağa çalışan, kısmen ekspresyonist ve daha çok empresyonist bir üslûp kullanmıştır. Bir portre ressamı olarak ün yapan Feyhaman Duran’ın eserlerinde dikkati çeken bir başka önemli özellik ise, resimlerinde hat örneklerini sıklıkla kullanmış olmasıdır.
Bu özelliği hattat kimliğine borçlu olan Feyhaman Duran, Mahmud Bey Matba’ası hattatı Hasan Tahsîn Hilmî Efendi’den ve Sâmî Efendi’den sülüs ve nesih meşketmiş, Galatasaray Sultânîsi’ndeki tahsîli esnâsında da İzzet Efendi’den istifâde etmiştir. Bilhassa sülüs ve celîsindeki mahâreti eserleri ile sâbit olmakla beraber, yazı ile fazlaca meşgul olmadığından, nâmını esâtize zümresine yazdıramamıştır.
8 Mayıs 1970 tarihindeki vefâtında Karacaahmet Mezarlığı’na defnedilmiş olan Feyhaman Duran’a hasretmiş olduğumuz yazımıza, kendisini “mütedeyyin, afîf, mü’eddeb ve mütevazı, pek kıymetli bir hünerver” olarak tanıtan İbnülemin’in şu manzûmesiyle nihâyet vermek münâsip olacaktır:
Feyhaman’ın yapdığı resmimi görse eğer
Avrupa ressamları fırçasına baş eğer
Fırçası bir hârika gözleri te’sir eder
Kudretini şüphesiz kendi de takdir eder
Mesleğinin âşıkı san‘atının hâzîkı
Fırçasının sâdıkı her eseri şâheser
Hattı da gâyet güzel resmi gibi bî-bedel
Harf-i bütün bî-halel noktası ‘ayn-ı dürer
Hattı gibi sîreti resmi gibi sûreti
Celbediyor hurmeti şahsını herkes sever
Çok yaşasın Feyhaman görmesün ömrü hazân
Zâtı ile her zeman fahr ede ehl-i hüner
<
p style=”text-align:center;”> Nisan-1947
Feyhaman Duran’ın Tüm Eserlerini Görmek İçin Tıklayın
Kaynakça
Son Hattatlar; Meşhur Adamlar, s. 225; A. Gül İrepoğlu, Feyhaman, İstanbul 2001.
İsmail Orman, 3 kasım 2016
Hattatlar Sofası 